Handmatig klompen maken

De belangen van ambachtslieden die nog handmatig draagklompen maken, worden behartigd door de Stichting Klompen Monument. Die wil het ambacht levend houden voor de toekomst. Er is een nauwe band met de European Wooden Shoes Foundation, een belangenvereniging die de klompenmakers op Europees niveau met elkaar in contact wil brengen, een archief opzet en Europese kampioenschappen organiseert. 

Er zijn verschillende klompenmusea in Nederland. Een van de grootste, in Eelde, zet zich heel actief in voor de toekomst van dit ambacht. In de Oudheidkamer in Enter werken deze organisaties samen en hebben zij gezamenlijk een opleiding tot handmatig klompenmaker opgezet.

Van oudsher werden klompen gemaakt door boeren en vissers, zij hadden daar in de wintermaanden veel tijd voor. Het was tot voor kort een echt mannenberoep. De oudste klompen die in Nederland zijn gevonden, stammen uit de elfde eeuw. Het ambacht zoals dit nog door enkelen wordt beoefend, gaat zeker 800 jaar terug. In de loop van de jaren liep het dragen van klompen gestaag terug en nam dus ook het aantal klompenmakers af. Daar kwam bij dat er vanaf het einde van de negentiende eeuw steeds meer klompen machinaal werden gemaakt.

In de jaren veertig van de vorige eeuw was er een kleine opleving in het gebruik van klompen, omdat er een groot tekort aan schoenen was. Er waren toen nog duizenden mensen die met de hand draagbare klompen konden maken. Eind jaren vijftig zette de daling fors in. Klompen werden toen haast alleen nog gedragen door boeren, boerenkinderen en stratenmakers. Een heel kleine en tijdelijke opleving van het gebruik van klompen zagen we eind jaren zestig en begin jaren zeventig, toen hippies en andere alternatief ingestelde mensen klompen gingen dragen.

De klompenmakers zijn zich ervan bewust dat ze een zeldzaam ambacht uitoefenen. Sinds 2008 worden er jaarlijks kampioenschappen handmatig klompen maken georganiseerd. Een belangrijk doel van de wedstrijd is het vragen van aandacht. De klompenmakers profiteren enigszins van de nieuwe tijdgeest, een tijd waarin duurzaamheid en ambachtelijkheid hoog aangeschreven staan.

2024- 2026 

• Een educatie programma in voorbereiding dat geïnteresseerden straks online kunnen volgen. Waarbij op verschillende plekken in het land klompenmakers live lessen zullen verzorgen. En de klompenmakers in spe aanschouwelijk onderwijs erbij kunnen volgen.

2021-2023

• De Stichting Klompen Monument en European Wooden Shoes Foundation (STKM/EWSF) wil zich de komende jaren inzetten om nog meer evenementen te gaan ondersteunen.  
• Nog steeds plannen om de SOK: Stichting Opleiding Klompenmakers op te richten.
• Wederom proberen voor het verzamelen, documenteren en toegankelijk maken van de historie van het ambacht klompen maken de nodige fondsen te realiseren.
• Plannen voor wellicht weer een klompenfeest buiten Nederland, ism klompenmakers uit het buitenland.
• Proberen een oplossing te vinden voor het gebrek aan tijd, mensen en middelen om de doelstellingen te realiseren.

2016-2020

• De jongste klompenmaker van Nederland ondersteunen waar mogelijk.
• Een landelijke (mogelijk Europese) opleiding handmatig klompen maken opzetten.
• Het lesmateriaal in Enter verder bewerken tot bruikbaar materiaal.
• Filmopnamen combineren met 2D- en 3D-animaties als ondersteuning bij het lesmateriaal, met een voice-over in meerdere talen zodat het overal gebruikt kan worden.
• Bijeenkomsten organiseren waar aspirant-klompenmakers samen kunnen oefenen en kennis kunnen uitwisselen
• Contacten leggen en onderhouden met organisaties die van belang kunnen zijn.
• Het klompenevenement in Enter mede-organiseren.
• In 2016 op de Zaanse Schans het grootste klompenevenement ter wereld organiseren.
• Actief inzetten voor plaatsing op de internationale UNESCO lijst, met ondersteuning van vele belanghebbende groepen uit Europa.
• De mogelijkheden onderzoeken voor een meerjarige fulltime of parttime organisatie die de knelpunten en oplossingen gaat coördineren en ondersteunen. Vanuit deze organisatie kunnen projecten worden uitgewerkt en per project kan er verder naar financiering worden gezocht.

2013-2015

• Jaarlijks een EK handmatig klompen maken organiseren.
• Europese Promotiedagen Handmatig Klompen Maken in Eelde organiseren, in samenwerking met het Bloemencorso Eelde, het Klompenmuseum Eelde en basisscholen.
• Het bestuur versterken en uitbreiden.
• Opleidingen starten om klompenmakers op te leiden. Dat is gelukt in Leunen, Aarle-Rixtel, België en er is de bestaande opleiding in Enter.
• Lesmateriaal maken.
• Goede contacten onderhouden met België. 
• Tijdens de winteropenstelling in het Nederlands Openluchtmuseum demonstraties geven.
• Concrete plannen maken om de historie vast te leggen en om gereedschap veilig te stellen.