De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Elk jaar op 1 april herdenkt de bevolking van Brielle dat het op 1 april 1572 door de Watergeuzen werd bevrijd van de Spanjaarden. De viering is een lokale feestdag die jaarlijks tienduizenden bezoekers trekt en waaraan honderden Briellenaren actief deelnemen.  

De kern van de traditie is de opvoering  van een openluchtspel over de inname van Den Briel door leden van de 1 Aprilvereniging. Het spel speelt zich af op een viertal locaties in de binnenstad van Brielle: het Stadhuis, de haven, de Langepoort en bij het 1 Aprilmonument aan de Dijkstraat. Daarnaast worden er sfeerbeelden uit 1572 uitgebeeld door verschillende straatgroepen en zijn er optredens van de groepen Spanjaarden, Watergeuzen, Geuzenkinderen en Vaandeldragers. 

Rond de viering op de 1e april vinden er ook een aantal randactiviteiten plaats zoals de Kalknacht, waarbij in de vroege ochtend van 1 april met een emmer kalk en kwast grappige zinnen geschreven worden op ramen van huizen en winkels. Er is ook een Geuzenmaaltijd voor ouderen en een traditionele Ambachtenmarkt die past in het sfeerbeeld dat op 1 april wordt gecreëerd.

 

Beoefenaars en betrokkenen

De 1 Aprilviering wordt georganiseerd door de 1 April Vereniging die rond de 650 leden heeft. De vereniging heeft verschillende groepen zoals: Spanjaarden, Watergeuzen, Geuzenkinderen en Vaandeldragers, De Geuzennaald en een 25-tal straatgroepen, die de sfeer uit 1572 uitbeelden.

Daarnaast wordt de 1 Aprilviering gesteund door een groot aantal groepen waaronder: De middeleeuws artillerie vereniging Compagnie van Brederode, de schietvereniging B.S.V. de Geuzen, de Scouting, de Brielse sloeproeiers, muziekvereniging ‘Libretatis Primitiae' en Het Klokkenluidersgilde.

Naast groepen uit Brielle zijn er ook een aantal groepen van buiten de stad die aan de 1 Aprilviering deelnemen zoals 'De Bergsche Battery' uit Geertruidenberg, 'Vive les gueux' uit Alkmaar en een groep Tsjechen uit de tweelingstad van Brielle: Havlickuv Brod.

De viering wordt bezocht door naar schatting 15.000 - 18.000 bezoekers.

Geschiedenis en ontwikkeling

Op 1 april 1572 werd Den Briel, als eerste stad in Nederland, bevrijd door de Watergeuzen van de Spanjaarden. Nadat er in 1672, 1772 en 1872 drie eeuwfeesten waren gevierd werd in 1932 het 350 jarig jubileum gevierd in aanwezigheid van de gehele koninklijke familie.

Zeven jaar later, op 10 januari 1939, werd de 1 April Vereniging opgericht en werden op 1 april de Intocht van de Watergeuzen en een spel over de huwelijksvoltrekking van Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon opgevoerd.

Het 1 Aprilfeest van 1947 was het eerste 1 Aprilfeest na de Tweede Wereldoorlog en in 1948 werd in de statuten van de vereniging vastgesteld dat de inneming van Den Briel op 1 april 1572 als een nationaal gebeuren levend gehouden wordt en dat dit jaarlijks op 1 april in een of andere vorm herdacht wordt.

In 1965 kwamen de eerste plannen voor het vierde eeuwfeest op tafel waarna in 1972 het eeuwfeest groots gevierd werd met een bezoek van Koningin Julia.

Sedert de jaren ’70 wordt elk jaar op de eerste april een innamespel opgevoerd. De omvang van het evenement is sinds de jaren ’80 steeds verder gegroeid en er werd een nieuw spel geschreven: ‘Om de sleutel van de stad’. De teksten van dit spel zijn op onderdelen steeds aangepast en vormen nog steeds de basis van de viering. De jarenlange inspanningen van de dames van de Geuzennaald hebben er daarnaast toe geleid dat tegenwoordig velen in passende kleding deelnemen aan de viering.

 

Borgingsacties

2022-2024

  • De brochure aan alle leden verstrekken. 
  • Voorzien in een opslagruimte voor materialen c.q. verenigingsgebouw. 
  • Het jubileumprogramma voor 2022 uitvoeren met onder meer: viering gedurende het gehele weekend van 1-3 april; opvoering van een openluchtspel in oktober rond 'Paddeltje'; publicatie van een jeugdkrant voor de leerlingen van de basisscholen. 
  • Meewerken aan het interactief educatief programma dat het museum aan het opzetten is rondom het zwaard van Bloys van Treslong en het portret van Lumey. 
  • Doorgaan met het geven van informatie aan basisscholen met bezoek in vol ornaat. 
  • Goede samenwerking met de gemeente voortzetten.  
  • Tijdig stappen zetten voor opvolging van spelers i.v.m. vergrijzing via mail aan leden en advertentie in plaatselijke krant. 
  • Inzetten op een nog betere betrokkenheid van jeugd/jongeren. Betere communicatie naar die doelgroep toe, wellicht door jongeren te vragen die al in de vereniging zitten dit uit te voeren. 

2018-2021

  • De nieuwe onderdelen in het spel 'Om de sleutel van de stad' voor een betere verbinding tussen de spelonderdelen de komende jaren onder leiding van een professionele regisseur perfectioneren.
  • Binding met de historie van de stad c.q. de vereniging verstevigen en uitbreiden door het aantal leden van de vereniging te vermeerderen.
  • Opstellen van het programma voor 2022 (450 jaar bevrijding Brielle) in overleg met de gemeente Brielle.
  • Blijvend zorgen voor een voldoende en structurele inkomstenstroom.
  • Het behouden van het enthousiasme van alle betrokkenen bij het evenement.
  • Maken van meerjarige afspraken met overheidsinstanties over de aan de vereniging op te leggen voorschriften, die in het bijzonder betrekking hebben op de aspecten van openbare orde en veiligheid.
  • Continuering van de 1 Aprilkrant.
  • Het handhaven en verstevigen van de contacten met de vele samenwerkingspartners, adviesinstanties en vergunningverleners.

Contact

1 April Vereniging
Postbus 270
3230 AG
Brielle
Zuid-Holland
Nederland
Website