De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Sinds 1574 wordt jaarlijks op en rondom 3 oktober het ontzet van de Spanjaarden herdacht en de vrijheid gevierd. De viering start op 2 oktober, met de binnenkomst van Geuzen over het water van de Apothekersdijk naar De Waag, gevolgd door het symbolisch afvuren van een aantal kanonsalvo’s. Daarna wordt er hutspot gegeten aan de Hooglandse Kerkgracht en start de jeugdtaptoe. Door heel Leiden treden artiesten op.

Op 3 oktober start de viering op het stadhuisplein. Deze wordt gevolgd door de herdenkingsdienst die met uitzondering van de oorlogsjaren sinds 1574 ieder jaar in de Pieterskerk gehouden wordt. ’s Middags is de Grote Optocht door de stad en worden er door de stad verschillende evenementen georganiseerd, zoals straattheater, watermarkt en polsstokverspringen door studenten en sportevenementen. Om 23.00 uur wordt de viering afgesloten met vuurwerk.

 

Beoefenaars en betrokkenen

De organisatie van de herdenking en viering van Leidens Ontzet is sinds 1886 in handen van de 3 October Vereeniging, waarbij er nauw wordt samengewerkt met de gemeente Leiden, buurgemeenten, politie en overige hulpdiensten. Ook wordt er samengewerkt met organisaties in en om Leiden. Aan de organisatie van de viering werken ongeveer 300 mensen mee, waarbij ze worden ondersteund door zo’n 3000 mensen, zoals figuranten bij de optocht, leden van de sportverenigingen bij de taptoe en studenten bij het polsstokverspringen.

De Viering wordt ieder jaar druk bezocht met zo’n 200.000 bezoekers uit Leiden en ommelanden.

 

Geschiedenis en ontwikkeling

Op 3 oktober 1574 verjoegen de Geuzen van Willem van Oranje de Spaanse troepen en deelden zij haring en wittebrood uit aan de hongerende bevolking. Het feest, Leidens Ontzet, is sindsdien steeds veranderd. Aanvankelijk werd het nog sober gevierd maar na 1823 kwam hier verandering in. In dat jaar riep studentensociëteit Minerva de studenten op om op 3 oktober de vlag uit te hangen en haring en wittebrood uit te delen. Dit gebeurde na het besluit van het stadsbestuur om Leidens Ontzet altijd op zondag te vieren om een vrije dag te sparen. In 1886 werd de 3 October Vereeniging opgericht, waarbij de studentensociëteit Minerva een plek in het bestuur kreeg.

Borgingsacties

2023-2025:

  • Doorzetten van social media voor bekendheid van het verhaal over Leidens ontzet en de  programmering.
  • Gebruik van de 3 Oktober app stimuleren door ook gedurende het  jaar meer content te bieden
  • Het Servicepunt en de winkel op poten zetten in een vaste locatie in het centrum
  • Vrijwilligers voor bepaalde taken zoeken door gesprekken te voeren binnen en buiten de vereniging
  • Doorzetten van Pieter van der Werf Festival voor leerlingen van de middelbare school.
  • Het blijven nadenken over de opvolging van de huidige voorzitter van de archiefcommissie- Doorgaan met de Feestwijzer nieuwe stijl

2019-2021:

  • Actief bezig zijn met het betrekken van scholieren van lagere en middelbare scholen als ook studenten van de universiteit en Hogeschool Leiden.
  • De collectie van Erfgoed Leiden en van de vereniging actief bijhouden en actualiseren.
  • Het initiëren en bekostigen van wetenschappelijk onderzoek in het kader van de leerstoel Stadsgeschiedenis.
  • Samenwerken met het bedrijfsleven, de universiteit en 3 Leidse moskeeën om meer mensen bij de viering te betrekken.

 

Contact

3 October Vereeniging
Leiden