De Metworstrennen is een jaarlijkse wedren met paarden op de ochtend van carnavalsmaandag. Alleen leden van de vereniging van tijdelijke jonggezellen ‘De Metworst’ mogen meedoen, ongehuwde mannen, geboren, getogen en woonachtig in Boxmeer. De wedren bestaat uit een afvalrace van meestal dertien ritten en wordt gehouden in het Vortums Veld, gelegen tussen Sambeek en Vortum-Mullen. Duizenden gaan in alle vroegte naar het veld om de ritten te zien. De paarden moeten goedgekeurd zijn door de wedstrijddierenarts. De ruiters moeten een effen witte broek en een effen blauwe kiel, met aan de linkerarm een rood lint, dragen en een valhelm. Voor de finale is er een knollenrace van trekpaarden, die op uiterlijk beoordeeld worden. De winnaar van de finale, de Koningsrit, is voor één jaar Koning van de Metworst en haalt bij de ‘Belaste Hoeve’ te Vortum de jaarlijkse erfbelasting aan goederen op. Dit is zijn prijs en verder bestaat deze onder andere uit een meterslange metworst, een brood, een halve varkenskop en een halve ton bier. De Beschermvrouwe hangt hem een zilveren koningsschild om. Vervolgens gaat de Koning onder begeleiding van de andere ruiters en de Gekkekar terug naar het centrum van Boxmeer, waar hij door de Beschermvrouwe wordt gekroond. Als een Koning van de Metworst drie jaar achter elkaar wint, mag hij zich Keizer van de Metworst noemen.
Beschrijving
Beoefenaars en betrokkenen
De Vereniging ‘De Metworst’ organiseert jaarlijks de Metworstrennen. Een prominente plaats is ingeruimd voor de Beschermvrouwe van de vereniging, Nina Jilesen. Zij heeft als nazaat van jonkheer Louis van Sasse van Ysselt de taak om de traditie te beschermen en waar nodig in te grijpen. Vrijwel heel Boxmeer loopt ieder jaar uit voor de Metworstrennen. Ruiters, eigenaren van paarden en manegehouders in Boxmeer en omgeving zijn betrokken, de Boxmeerse horeca speelt eveneens een belangrijke rol.
Geschiedenis en ontwikkeling
Het jaar 1740 wordt aangemerkt als het oprichtingsjaar van de Vereniging ‘De Metworst’. In een verkoopakte van 18 juni 1739 wordt de zogenoemde erfbelasting ten gunste van de jonggezellen van Boxmeer genoemd. In 1853 probeerde het gemeentebestuur van Boxmeer de erfbelasting af te kopen. De eerste Beschermheer van De Metworst, Jonkheer Louis van Sasse van Ysselt, hield dit in de gemeenteraad tegen. De Vereniging ‘De Metworst’ werd rechthebbende op de erfbelasting. In het reglement van de vereniging wordt als doel omschreven het oude gebruik, dat volgens de overlevering in de vijftiende eeuw door freule Aleida was ingesteld, te handhaven. De freule had aan de jonggezellen ieder jaar de opbrengst van de erfbelasting van een hoeve te Vortum beloofd. Het verhaal wil dat freule Aleida met haar koets van de weg was geraakt en dat de Boxmeerse ruiters haar naar de juiste weg leidden. De erfbelasting wordt in natura uitgekeerd: een zeven ellen lange metworst, een wegge en een brood, twee vaten bier en een halve varkenskop. De eerste Koning van de wedren wordt in 1556 vermeld. Vanaf 1600 wordt de lijst van Koningen meer compleet. We weten dat er in 1857 een stoet van honderd ruiters te paard naar het Vortums Veld reed. In 1928 werd met een grootse optocht het 75-jarige beschermheerschap van de familie Van Sasse van Ysselt gevierd. Recentelijk is via vererving Nina Jilesen Beschermvrouwe geworden. In 2014 bezochten circa tienduizend mensen de wedren.
Borgingsacties
2020-2024
- Gebruik livestream evalueren om thuisblijvers en geïnteresseerden in het buitenland te bereiken, kijken hoe het beter kan.
- Website uitbreiden met technische mogelijkheid cq beeldbank om meer foto's (oude en nieuwe) te delen. Ook wordt er een koppeling gemaakt naar een soort Wikipedia-pagina over de geschiedenis van de Metworstrennen en dergelijke.
- Voorlopig de jeugd bereiken (via de ouders) op Instagram en Facebook.
- Doorgaan met bezoeken van scholen en informatie geven oa met het historisch cahier.
- Oude super8 films digitaliseren en op Youtube plaatsen.
- Mondelinge oproepen tijdens vergaderingen en via via om leden te activeren.
- Doorgaan met activiteiten van de Jeugdcommissie: informeren, organiseren en begeleiden van gratis paardrijlessen, materiaal gratis beschikbaar stellen, theorie voor het Ruiterbewijs en praktijktraining voor Certificaat Buitenrijden 1 en andere activiteiten om de drempel voor potentiële ruiters te verlagen.
- Nieuw sponsorbeleid met gedifferentieerde pakketten en nieuwe sponsoren aantrekken.
2015-2019
- Website vernieuwen met verbeterde uitleg hoe je lid én ruiter kunt worden. Duidelijk communiceren dat de vereniging niet alleen voor ruiters is.
- Aandacht besteden aan het jubileum in 2015.
- 'Opstapmiddagen' voor potentiële ruiters in een manege.
- Stimuleren van deelname aan 'Knollenrit' tijdens de Metworstrennen door actie 'Knollenruiters gezocht'.
- Modernisering en aanpassing van het Introductieboek voor aanstaande ruiters.
- Gratis historisch cahier over de Metworst voor de jeugd van 9-12 jaar.
- Introductie van 'Baby-pakket' voor Boxmeerse pasgeborenen waarmee na de geboorte van elke Boxmeerse jongeling de ouders attent gemaakt worden op 'De Metworst'.
- Verhoogde waakzaamheid voor veiligheid van mens en dier.
- Verhoogde betrokkenheid richting de sponsoren en communicatie richting de Boxmeerse gemeenschap.
- Schooljeugd meer betrekken door het organiseren van de opstap- en knollenmiddag en de knollenrit, door bezoek aan scholen vóór de metworstrennen.
- Het oprichten van een archiefcommissie die historisch onderzoek doet en een permanente tentoonstelling inricht voor het grote publiek.
- Het informeren en betrekken van plaatselijke en regionale radio, tv en kranten bij de traditie.
- Lezingen en presentaties geven over de traditie.
Contact
Vereniging "De Metworst"Molendijk 5
5831 GW
Boxmeer
Nederland
Website
