De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

 Op de dinsdag na Pinksteren vindt elk jaar harddraverij plaats aan de Kerkweg in Venhuizen. In Venhuizen wordt het de derde pinksterdag genoemd en heeft hij de titel 'Pinkster 3'. De derde pinksterdag is de afsluiting van een festivalweekend tijdens de kermisdagen van Venhuizen met vele optredens van artiesten. Vanaf 7.00 uur start de opbouw van de kortebaan met een lengte van 300 meter. Gelijktijdig worden de hekken, geluidsinstallatie en ledschermen geplaatst om de bezoekers de draverij van start tot finish te laten volgen.

Naast het drafparcours ligt een compleet aangekleed feestterrein waar ongeveer 2500 bezoekers op afkomen. Op Pinkster 3 wordt dit feestterrein gebruikt voor het kinderprogramma en de totalisator. ’s Ochtends wordt een uitgebreid kinderprogramma gehouden met diverse optredens van artiesten, lokaal en nationaal, voor de leeftijdsgroep tot 16 jaar. Deze activiteit is een vaste opmaat naar de draverij. Ter opluistering van de Pinkster 3 steken de inwoners in Venhuizen de vlag uit, niet alleen langs de baan maar ook in andere straten. Het is een feestdag die beleefd wordt in het hele dorp. De scholen zijn gesloten om kinderen de gelegenheid te geven de feestdag te bezoeken. Ook werknemers die binnen het dorp wonen, krijgen vrij van de bedrijven buiten het dorp. De veel gelezen 'Pinkster 3'-krant met voorwoord van de burgemeester, bevat alle informatie over de draverij.

Voorafgaand aan de wedstrijd worden de omstandigheden doorgesproken, de verantwoordelijke van de Kortebaanbond ziet er in overleg met de voorzitter van de jury op toe dat de baan juist en veilig is aangelegd voor paarden, berijders en publiek. Daarnaast overlegt de voorzitter van de jury met rijders en dierenarts of er gereden kan worden, gelet op de weersomstandigheden (bijvoorbeeld harde wind, veel regen, hitte). In het veiligheidsplan zijn deze zaken opgenomen. De plaatselijke dierenarts is aanwezig om erop toe te zien toe dat de paarden op een gezonde en verantwoorde wijze deel kunnen nemen aan de kortebaan. De prijsuitreiking vindt plaats in de Nederlands Hervormde Kerk. Deze monumentale kerk wordt ook gebruikt als culturele ontmoetingsplek voor de gemeente.

Beoefenaars en betrokkenen

Het bestuur van de harddraverijvereniging organiseert de draverij en stuurt de verschillende commissies aan. Er is een commissie voor de PR, voor sponsoring en financiën, op- en afbouw. En een technische commissie. De commissies starten hun activiteiten in november tot een maand na de draverij. Naast het bestuur werken vele vrijwilligers mee aan de organisatie van het evenement voorafgaande aan de dag, tijdens de dag zelf en de afronding na afloop. 

Op de wedstrijd komen vele inwoners uit het dorp, maar ook uit de regio, af om de harddraverij bij te wonen. Het publiek kan de wedstrijd volgen aan de oostkant van de baan en bij de finish kan het publiek aan beide kanten van de baan staan. De entree is voor zowel het ochtendprogramma als de kortebaan 's middags, gratis. Elke inwoner van het dorp, van groot tot klein, wordt op deze wijze financieel in staat gesteld om aan alle onderdelen deel te nemen. 

Geschiedenis en ontwikkeling

De harddraverij van Venhuizen bestaat sinds november 1960. Over de draverijen voor 1960 is weinig te vinden. Uit een bericht uit de Purmerender Courant van 4 en 11 augustus 1869, is bekend dat op de Buurt in Venhuizen bij herberg 'De vergulde Baars' een harddraverij werd gehouden. Niet vermeld is of het ging om een bereden draverij of een aangespannen draverij. De eerste draverij in Venhuizen na de oprichting werd verreden op de dinsdag na Pinksteren in 1961. Tot 1987 werd er gedraafd op het land van Klaas Bruin maar in 1988 verhuisde de draverij naar de Westerbuurt, een verharde baan. Men was vanaf dat moment minder afhankelijk van het weer. In 1997 werd bij de draverij, op het land van een plaatselijke veehouder, een kermistent geplaatst met diverse kermisattracties.  

In 2019 werd de draverij verplaatst naar de Kerkweg, midden in het dorp nabij de bewoning. Een kermistent kon geplaatst worden naast de ijsbaan met diverse kermisattracties. Het bleek een schot in de roos, met een enorme toename van bezoekers. 

Al vanaf de oprichting in 1960 is het kinderprogramma, dat gehouden wordt van 10.30 uur tot 13.30, vast onderdeel van deze dag. In het afgelopen decennia heeft de technologie ook haar intrede gedaan. De finishregistratie wordt niet meer met het oog gedaan maar digitaal. Er is sprake van videoregistratie van de ritten en de toeschouwers kunnen op meerdere plekken de koers volgen met ledschermen. De laatste jaren is, naast de totalisator op het terrein, ook het digitaal inzetten van de weddenschappen via de moderne media mogelijk gemaakt. Veiligheid van rijders, paarden en publiek heeft door de jaren heen altijd een prominente plaats ingenomen. 

Borgingsacties

2021-2024

  • Spreekbeurten houden voor de businessclub van Venhuizen. Hierin uitleg geven over wat de harddraverij betekent voor de gemeenschap, het erfgoed en wat beide partijen voor elkaar kunnen betekenen. 
  • De promotiecommissie uitbreiden met minstens drie personen om particulieren en bedrijven te kunnen benaderen om de harddraverij te ondersteunen. 
  • De 'vrienden van de harddraverij' concreet inrichten. 
  • Een maandelijkse nieuwsbrief over de actuele situatie over de stand van zaken van de harddraverij verzorgen. 
  • Een lesprogramma over immaterieel erfgoed ontwikkelen, waarin de harddraverij centraal staat. Hiervoor contact zoeken met de historische vereniging. Zij willen op dit punt samen optrekken met de harddraverijvereniging.
  • Op de twee scholen in Venhuizen voorlichting geven in groep 7 en 8. De inhoud hiervoor bespreken met de historische vereniging. 
  • Alle beschikbare informatie (archief) overhandigen aan de historische vereniging (verslagen, film en foto's). 
  • Met de vier draverijen (Venhuizen, Wognum, Enkhuizen en Medemblik) jaarlijks overleggen. De vier draverijen stellen jaarlijkse een pikeurprijs beschikbaar in de verreden harddraverijen in de vier gemeenten. 
  • Een gezamenlijke overkoepelende 'grote' sponsor voor de vier regionale draverijen zoeken. 
  • Samenwerken met de ijsvereniging in verband met het beschikbaar bestellen van het verenigingsgebouw en buitenruimtes.
  • Samenwerken op het gebied van materiaal en goederen: aanleggen van de baan, hekken, geluid en ledschermen.
  • Nieuwe inwoners in het dorp benaderen om lid/ donateur te worden. 
  • Minimaal vier nieuwsbrieven per jaar rondsturen en een flyer maken om op strategische plekken in de regio neer te leggen (gemeentehuizen, bibliotheken, sportverenigingen).
  • Tweemaal per jaar praten met de gemeente en vertegenwoordigers veiligheidsregio, een voorbereidende bijeenkomst en een evaluatiebijeenkomst. 
  • De vrijdag voor de harddraverijdag een speciale avond organiseren voor alle particulieren en sponsors met daarin een kleine veiling ten behoeve van het kinderprogramma. 

Contact

Harddraverijvereniging Venhuizen
Venhuizen