Het Heersink Huis voor Immaterieel erfgoed: een nieuwe tentoonstelling in het Openluchtmuseum

De tentoonstelling: een reis langs immaterieel erfgoed 

De tentoonstelling neemt bezoekers mee langs drie basisthema’s die samen laten zien wat immaterieel erfgoed is, waarom het waardevol is en hoe het verandert met de tijd. Aan het einde van je bezoek kun je in een grote ‘ideeëndoos’ het immaterieel erfgoed opschrijven dat jij hebt gemist in de tentoonstelling. De drie basisthema’s worden besproken in drie interactieve tentoonstellingskasten.  

Immaterieel erfgoed is dynamisch 

Zo vind je een kast die is gewijd aan de manieren waarop immaterieel erfgoed meebeweegt met de tijd. Immaterieel erfgoed wordt ook wel levend erfgoed genoemd, omdat het – net als alles wat leeft – zich aanpast aan veranderingen in de samenleving. Migranten brengen hun eigen tradities mee, en bestaande tradities evolueren door nieuwe normen en waarden. 

Bekijk bijvoorbeeld hoe het verlies van biodiversiteit zorgt voor een herwaardering van ambachten, hoe de Sinterklaasviering door de jaren heen is veranderd, en hoe kievitseieren tegenwoordig worden beschermd in plaats van geraapt. Videofragmenten en objecten brengen deze dynamiek tot leven. 

Tradities door het jaar heen: verbonden met tijd en mensen 

In een andere interactieve kast leer je over tradities die passen bij speciale momenten in het jaar, zoals religieuze feestdagen. Denk bijvoorbeeld aan kaarsjes aansteken tijdens Chanoeka of Sint-Maarten vieren. Ook tradities die een historische gebeurtenis herdenken, zoals Keti Koti op 1 juli, komen voorbij. Deze tradities laten zien hoe immaterieel erfgoed verbonden is met tijd, cultuur en geschiedenis. Je ontdekt ook dat sommige tradities door een hele grote groep mensen worden beleefd, zoals de dodenherdenking en Bevrijdingsdag op 4 en 5 mei. Andere tradities zijn juist speciaal voor een specifieke groep mensen, zoals Pride Amsterdam. 

Immaterieel erfgoed en de toekomst 

In een andere interactieve kast zoom je in op de toekomst. Om immaterieel erfgoed door te geven aan volgende generaties, moet het meebewegen met de tijd. Technologische innovaties, veranderende normen en de interesses van jongeren spelen hierin een belangrijke rol. 

Ontdek hoe smeden tegenwoordig experimenteren met inductieovens in plaats van vuur, hoe de krijgskunst Pencak Silat via netwerken in Indonesië toekomstbestendig wordt, en hoe de Drentse ‘Bewust Oplettende Carbid Knaller’ een nieuwe draai geeft aan een traditie. 

Meer dan alleen kijken 

Naast de drie kasten biedt de tentoonstelling veel interactieve onderdelen. Ruik, luister en beleef immaterieel erfgoed van dichtbij! Door het hele Huis voor Immaterieel Erfgoed vind je ook ‘wist-je-datjes’: verrassende feiten en cijfers over immaterieel erfgoed in Nederland. Voor nieuwsgierige bezoekers is er altijd iets nieuws te ontdekken. 

Daarnaast is er een wisseltentoonstelling die ingaat op actuele uitdagingen voor erfgoedgemeenschappen. De eerste editie gaat over de kermis en hoe exploitanten omgaan met duurzaamheidsvraagstukken, zoals emissievrije zones in steden. Dit thema sluit goed aan bij het winterprogramma van het museum, waar een traditionele kermis wordt georganiseerd, vlak voor de deur van Het Huis voor Immaterieel Erfgoed. 

Een gezamenlijke inspanning 

Het Heersink Huis voor Immaterieel Erfgoed is tot stand gekomen dankzij een samenwerking tussen het Nederlands Openluchtmuseum, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN), en heel veel verschillende erfgoedgemeenschappen. Het Openluchtmuseum biedt al meer dan honderd jaar een podium voor levend erfgoed, van de molenaars tot midwinterhoornblazers, en van staphorster stippen tot batik verven. 

Met deze nieuwe vaste tentoonstelling krijgt immaterieel erfgoed een prominente plek waar bezoekers het in al zijn facetten kunnen ontdekken en ervaren. 

KIEN werkt aan de zichtbaarheid van immaterieel erfgoed, bouwt netwerken, en ondersteunt beoefenaars om immaterieel erfgoed door te geven aan volgende generaties.