Hoornse kermis en Lappendag

Ruim 550.000 mensen uit Hoorn en wijde omgeving stemmen hun zomervakantie af op de kermis. Het gemeentebestuur is al meer dan vijf eeuwen de belangrijkste organisator, met de marktmeester en de wethouder kermiszaken in een belangrijke rol. Zonder de marktkooplieden, de horecaondernemers en de kermisexploitanten zijn de kermis en de Lappendag ondenkbaar.

De scholen in Hoorn organiseren voor hun leerlingen activiteiten die aansluiten op de kermis. In de verzorgingshuizen wordt aandacht besteed aan de kermis en worden bezoeken aan de kermis georganiseerd. De historische vereniging Oud Hoorn onderzoekt en koestert de geschiedenis van de kermis en de Lappendag.

In 1357 kreeg Hoorn het recht op een jaarmarkt van 14 dagen. De derde jaarmarkt werd in 1446 bekendgemaakt en moest rond de feestdag van Sint Laurentius (10 augustus) gehouden worden. Deze geldt als de basis van de Hoornse kermis. Bij een jaarmarkt hoorde een kermis met optredens van komedianten en artiesten. Rond 1700 besloten de stadsbestuurders de opbrengsten van enkele attracties toe te wijzen aan weeshuizen.

Na 1882 kreeg het kermisterrein onder meer door demping van enkele grachten een aanzienlijke uitbreiding en was er mogelijkheid tot spreiding van de evenementen. Inmiddels was de kermis steeds belangrijker geworden en de markt geëvolueerd tot een stoffenmarkt. Zeker vanaf 1919 was het begrip Lappendag al ingeburgerd. In 1939 was de Lappendag op maandag uitgegroeid tot de belangrijkste kermisdag. In de oorlog was er een terugslag maar in 1947 waren er de attracties weer als vooroorlogs.

In de tweede helft van de twintigste eeuw kwam de organisatie van de kermis en de Lappendag in handen van een kermisteam. De marktmeester vormde daarin een belangrijke spil. Om tussen de veelheid van andere evenementen de kermis haar plaats te laten behouden, moest er worden geïnvesteerd in promotie. Er kwamen een eigen logo, een kermiskrant en een officiële openingsact. Tussen 2000 en 2012 werd het randprogramma verder uitgebreid. Er werden dagen georganiseerd voor speciale doelgroepen. Sinds 2009 wordt tegelijk met het afsteken van het vuurwerk passende muziek afgespeeld.

2024-2026

• Doorgaan met zoveel mogelijk groepen uit de samenleving te betrekken. Bijvoorbeeld door middel van randprogramma’s en activiteiten voor jongeren, de vrouwenavond, ouderendag, de prikkelarme kermis en speciale acties voor inwoners met een laag inkomen.
• Actief meedoen aan het VNG kennistraject voor organisatoren van kermissen en exploitanten.
• Veel communicatie met ondernemers en bewoners over de kermis om overlast en klachten te voorkomen.
• Overlast minimaliseren door samen te werken met jongerenwerkers, politie, beveiligers en boa’s.
• Kermis gebruiken om maatschappelijke problematiek rondom overlast aan te pakken en het gesprek met jongeren aan te gaan.
• Naar aanleiding van herinrichting en bebouwingsplannen kijken naar alternatieve locaties voor bijvoorbeeld de woonwagens.
• In overleg met de veiligheidsregio, kermisexploitanten en kermisbonden zorgdragen dat de kermis voldoet aan de BGBOB regelgeving. Ook de brandveiligheid van de marktopstelling zal aangepakt worden.
• De kermisvisie indien nodig actualiseren

2021-2023

• De social media rondom de kermis verder uitbreiden (Instagram, Facebook, mister X, timelaps, video's).
• Overleggen met de kermisbonden om te kijken of er landelijk meer aandacht kan komen op scholen.
• De folder over de historie van de Hoornse kermis breder verspreiden.
• In gesprek blijven met betrokken partijen om het draagvlak voor de kermis en lappendag in de binnenstad te behouden.
• Veel doen om alle groepen uit de samenleving te betrekken. (opening voor jongeren, opening voor politiek, ouderendag, familiedag, kermismis, prikkelarme dag en vrouwenavond)
• Overlast minimaliseren door de inzet van jongerenwerkers, politie, beveiligers en boa’s.
• Actualiseren van de kermisvisie ter behoud van de kermis. Er loopt een marktonderzoek (week- en jaarmarkten) om actuele zaken in te bedden zoals opstelling, attractiviteit en regelgeving.
• Waar nodig veiligheidsmaatregelen treffen, omdat het is op sommige locaties erg druk is.

2017-2020

• Zoeken naar een alternatief kermisterrein, dat aansluit op het huidige kermisterrein en ongeveer dezelfde grootte heeft.
• Een kwartiermaker inschakelen om te helpen het immaterieel erfgoed beleefbaar te maken.
• Structureel overleg voeren met bewoners, horecaondernemers en winkeliers waardoor is er veel draagvlak voor de kermis en Lappendag. Bij de opstelling van de kermis wordt rekening gehouden met de wensen van mensen die aan het kermis- en marktterrein wonen of ondernemen.
• Er wordt ingezet op de aanpak van overlast door alcohol- en drugsgebruik.

2014-2016

• Een werkgroep oprichten met vertegenwoordigers van musea, scholen, Vereniging Oud Hoorn en andere organisaties om de traditie te waarborgen en zichtbaar te maken.
• Overleggen met bewoners en winkeliers die last ondervinden van de kermis over het plaatsen van meer kramen van lokale ondernemers op de Lappendag.
• Onderzoeken via social media of er doelgroepen en/of activiteiten gemist worden.
• De betrokkenheid bij de kermis vergroten via de website en daar de kennis over de achtergronden van de kermis delen.
• Het project Kermiskinderen ordt verder uitbouwen om scholen te betrekken bij de kermis en de Lappendag. Kinderen kunnen in het project een kijkje achter de schermen van het kermisleven nemen.