De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Het adopteren van een graf op de Amerikaanse begraafplaats of van een naam in een van de muren der vermisten houdt in dat elke adoptant meerdere keren per jaar een bezoek brengt aan de geadopteerde militair. Bij deze gelegenheid legt hij bloemen en staat stil bij de betekenis van zijn of haar offer. Een bezoek vindt plaats tijdens de jaarlijkse Memorial Day op de laatste zondag van mei. Verder worden er bloemen gelegd op de verjaardag en/of sterfdag van de geadopteerde militair. Indien mogelijk onderhoudt de adoptant contact met Amerikaanse nabestaanden. Voor Amerikaanse nabestaanden is de wetenschap dat er iemand voor het graf zorgt een grote troost omdat zij zelf vaak niet in de gelegenheid zijn om een bezoek te brengen. Aangezien alle 10.023 Amerikaanse militairen op dit moment geadopteerd zijn worden aspirant adoptanten op een wachtlijst geplaatst. Het belangrijkste aspect van het adopteren is het in dankbaarheid herdenken en tegelijkertijd het zich bewust zijn van de kwetsbaarheid van onze vrijheid en democratie. Pas als we leren van het verleden is er hoop voor de toekomst.

Beoefenaars en betrokkenen

De Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten wijst graven toe ter adoptie, instrueert en stimuleert adoptanten en actualiseert het adoptieregister. Het bestuur legt contact tussen adoptant en Amerikaanse nabestaanden. De adoptanten zijn vooral Limburgers maar ook mensen uit de rest van Nederland, uit België, Italië en zelfs uit Duitsland hebben een graf geadopteerd. Onder de adoptanten zijn ook veel scholen en organisaties. Er is contact met de American Battle Monuments Commission (ABMC) in Parijs en de Ambassade van het Verenigde Staten van Amerika in Den Haag.

Geschiedenis en ontwikkeling

Op 12 september 1944 arriveerden de eerste geallieerde troepen in Nederland. Het 9e Leger streek neer in het zuiden van Limburg met het hoofdkwartier in Maastricht. De commandant van het 9e Leger, generaal Simpson, gaf voor zijn opmars naar Berlijn opdracht tot het aanleggen van een begraafplaats in Margraten. Het eerste slachtoffer werd begraven in november 1944. In 1945 werd het eerste graf geadopteerd door een inwoner van Margraten, Jef van Laar. Hij kreeg een verzoek van een Amerikaanse kapitein om het graf van zijn gesneuvelde vriend te bezoeken en foto's daarvan naar zijn ouders te sturen in Amerika. Hij besloot dit graf te adopteren. Al snel kwamen er meer verzoeken uit Amerika om informatie en foto's en dit leidde tot een oproep in de regionale krant om graven te adopteren. Tijdens Memorial Day 1945 waren alle 18.000 graven voorzien van bloemen. In de jaren die volgden werden alle militairen herbegraven. 10.000 werden gerepatrieerd. De overgebleven 8301 bleven geadopteerd en vanaf die tijd jaarlijks herdacht en van bloemen voorzien.
In 2002 werd de huidige Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten opgericht en werd het adoptieregister, dat bestond uit een kaartenbak, gedigitaliseerd en geactualiseerd. De 100% adoptiegraad leidde ertoe dat sinds 2008 ook alle 1722 namen in de Muren der Vermisten ter adoptie werden aangeboden. Sinds 2015 zijn alle 10.023 Amerikaanse militairen geadopteerd en is er een wachtlijst van ruim 300 personen.
Veel ouders hebben de adoptie overgedragen aan hun kinderen en kleinkinderen waardoor er zich ook veel jonge mensen onder de adoptanten bevinden. Het zoeken en onderhouden van contact met Amerikaanse families is door de sociale media een stuk eenvoudiger geworden. Ook hebben veel adoptanten zich verdiept in de geschiedenis van WWII in het algemeen en van de Amerikaanse militair in het bijzonder. Dit heeft geleid tot diverse boeken, documentaires en films.

 

Borgingsacties

2024 -2026

  • De contact met scholen worden voortgezet om het educatieve programma te blijven promoten.
  • Het oral history project wordt voortgezet en het bestuur blijft nadenken over een manier om deze verhalen te delen of vast te leggen.
  • De bestaande netwerken en samenwerkingen worden onderhouden door hen onder andere de nieuwsbrief te sturen.
  • Men blijft doorgaan met het vestigen van de aandacht op de wachtlijst.
  • De Facebook-groep de adoptanten-community wordt bijhouden en uitgewerkt.
  • Elk jaar worden adoptanten oproepen om te overwegen een adoptiegraf af te staan ten behoeve van de wachtlijst.
  • Het educatieve programma wordt verder (landelijk) gepromoot.
  • De Stichting gaat gebruik maken van het Amerikaanse programma 'Make a wish' om nabestaanden die nooit in staat geweest zijn naar Nederland te komen in staat te stellen het graf van hun familielid te bezoeken. 

 2021-2023

  • Het organiseren van een jaarlijks adoptieconcert rond Memorial Day waarbij tevens als gastheer wordt opgetreden voor Amerikaanse bezoekers. Het geven van voorlichting, lezingen en presentaties op scholen, bij verenigingen en organisaties.
  • Stimuleren en aansturen van adoptanten middels een jaarlijkse papieren nieuwsbrief en periodieke digitale nieuwsbrieven. Het verbinden van mensen door het uitgeven van een Certificate of Commemoration aan adoptanten en hun Amerikaanse contacten.
  • Educatief programma verder uitwerken. Bij de ontwikkeling van het educatief programma leraren inzetten. Het educatief programma uitzetten bij scholen. 
  • Via de nieuwe Facebook-pagina, een gesloten community voor adoptanten, de adoptanten onderling laten communiceren over hun ervaringen. 
  • Er is een promotiefilm uitgebracht over het adoptieprogramma. Plannen voor een nieuwe film over oral history, de verhalen van adoptanten.
  • Het onderhouden van het netwerk: bestaande netwerken en samenwerkingen onderhouden door hen ook de nieuwsbrief te sturen. Nieuwe contacten ook serieus benaderen. 
  • Blijven doorgaan met aandacht vestigen op de wachtlijst. Co-adoptatie is geen reële mogelijkheid. Andere manieren worden onderzocht, dit blijft een aandachtspunt dat gevoelig ligt.

2017-2020

  • Aandacht voor oral history, het vastleggen van verhalen van ooggetuigen zowel in Nederland als in Amerika en het vastleggen van verhalen van adoptanten van het eerste uur.
  • Stimuleren en aansturen adoptanten middels een jaarlijkse papieren nieuwsbrief en periodieke digitale nieuwsbrieven. Tevens nadenken over het terugdringen van de wachtlijst (wellicht co-adoptantschap).
  • De goede verstandhouding met de leiding van de begraafplaats en ABMC behouden. Met de leiding van de begraafplaats werken aan een Memorandum of Understanding waarin gedetailleerd wordt beschreven welke activiteiten op de begraafplaats worden toegestaan en onder welke voorwaarden. Onderhouden van nauw contact met de staf ABMC in Parijs.
  • Meer naar buiten toe treden via website, nieuwsbrief en persbericht. Bijv. vaker verslag doen van bezoeken van Amerikaanse familieleden aan een graf in Margraten en hun ontmoeting met de adoptant. 
  • Bezoekende Amerikaanse familieleden in contact brengen met adoptanten, en hun gezamenlijke band met een gesneuvelde militair vastleggen door hen een Certificate of Commemorations uit te reiken. Organiseren van een programma voor Amerikaanse bezoekers.
  • Werken aan educatie: Houden van lezingen en presentaties voor scholen en organisaties; verder uitbouwen van educatieve projecten op scholen met lesbrieven; promoten van de educatieve "guided tour" voor bezoekers van de begraafplaats; participeren in het US project Bezoekerscentrum op de begraafplaats en het invullen van de educatieve aspecten van het adoptieprogramma. 
  • Zorg dragen voor de juiste bemensing van het Stichtingsbestuur met een goede PR-medewerker en een educatie-specialist en zorgen voor een goede opvolging.

Contact

Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten
Postbus 22
6269 ZG
Margraten
Limburg