Wist je dat gelegde en gevlochten heggen erg interessant zijn voor natuur en klimaat? Heggen bieden bijvoorbeeld een thuis voor insecten en vogels. Ook in de landbouw hebben heggen tal van voordelen: ze breken de wind langs akkers, verminderen bodemverstuiving en uitdroging, beperken afspoeling en zorgen voor een betere natuurlijke drainage. In twee gloednieuwe podcastafleveringen van de Podcast Water & Land van het Centrum Agrarische Historie (CAG) en het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN), gaan experts, onderzoekers en erfgoedbeoefenaars met elkaar in gesprek over het leggen én vlechten van heggen. Hoe kan deze eeuwenoude erfgoedpraktijk vandaag de dag kan bijdragen aan een klimaatrobuuster en behaaglijker landschap?
Heggenvlechten: eeuwenoud en gevarieerd
Vlechten is niet alleen een manier om heggen te onderhouden, maar ook om ze te verdichten en te verjongen, waardoor ze een natuurlijke schuilplaats worden voor insecten en dieren. In deze aflevering staan we stil bij de kunst van het vlechten. Want heggenvlechten is niet alleen heel nuttig voor het milieu, het is ook vakmanschap.
Aan het woord in deze aflevering komen Dirk Cuvelier, Arnout Zwaenepoel en Lex Roeleveld, pioniers van de erfgoedpraktijk in Vlaanderen en Nederland. De drie heggenexperts bespreken verschillende stijlen en technieken van heggenvlechten en hoe die door de tijd heen zijn geëvolueerd. Ook bespreken Cuvelier, Zwaenepoel en Roeleveld de heropleving van heggenvlechten – een heropleving die de drie experts alleen maar kunnen toejuichen.
Luister de podcastaflevering 'Heggenvlechten: eeuwenoud en gevarieerd' hier
(Gevlochten) Heggen. Biodiversiteit troef
Eeuwenlang werden heggen gebruikt als natuurlijke afscheiding. Heggen, of ze nu gevlochten zijn of niet, spelen namelijk een cruciale rol in het bevorderen van biodiversiteit. Heggen bieden bescherming tegen overstromingen en erosie, nemen CO2 op en zorgen voor een huiselijk (of 'behaaglijk') gevoel in het landschap. Kortom, heggen leveren tal van ecosysteemdiensten. Toch is de heg om verschillende redenen steeds meer aan het verdwijnen uit ons landschap. Biogeograaf Kenneth F. Rijsdijk (Universiteit van Amsterdam) en Jaap Dirkmaat (directeur Vereniging Nederlands Cultuurlandschap) zijn fervente pleitbezorgers voor een grootschalige herintroductie van heggen in Nederland en Vlaanderen.
Onze wetenschappelijk medewerker Jet Bakels ging in gesprek met Rijsdijk en Dirkmaat. Ze spreekt met Rijsdijk onder andere over andere wat dan precies die ‘ecosysteemdiensten’ van de heg zijn – diensten die Rijsdijk in detail heeft beschreven in zijn recent gepubliceerde boek Heg. Met Dirkmaat spreekt Bakels onder andere over wat er nodig is om zo'n grootschalige herintroductie van heggen mogelijk te maken. Kortom: ideaal luistervoer voor iedereen met een groot hart voor duurzaamheid, erfgoed en ook streven naar een behaaglijker landschap.
Luister de podcastaflevering '(Gevlochten) heggen. Biodiversiteit troef' hier
Heggenvlechters aan het werk. Foto door: Peter Guedens
Over de podcastserie Water & Land
De podcastserie Water & Land komt voort uit een gelijknamig, meerjarig en internationaal samenwerkingsproject van het CAG en KIEN. In drie projectjaren benaderen we in Water & Land drie hedendaagse thema’s die nauw met elkaar verbonden zijn: waterbeheer, behoud van biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid.
Zonder te pretenderen dat immaterieel erfgoed dé oplossing biedt, kunnen oude technieken en praktijken wel voor verrijkende inzichten zorgen. We werken samen met verschillende erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Nederland die met hun inspirerende voorbeeldpraktijken bijdragen aan een duurzame toekomst. We wisselen ervaring en expertise uit en leveren daarmee nieuwe oplossingen.
De resultaten van dit project delen we in lezingen, publicaties, en podcastafleveringen. Nieuwsgierig naar de andere podcastafleveringen? Ga dan naar de website van Water & Land. Daar vind je de eerdere podcastafleveringen die we maakten over onder andere watermolens, watermolenlandschappen en graslandbevloeiing. Of ga naar de SoundCloud-pagina van het CAG, waar je alle afleveringen in één keer kunt luisteren.