‘Grote gevolgen’ betreft voor het merendeel stopzetten van de beoefening en uitstel, maar in de meeste gevallen afstel, van een activiteit voor dit jaar. Je kunt gerust stellen dat voor veel grote IE-evenementen 2020 voorbij is. Of het nu de Paasvuren van komend weekend betreft, de Passiespelen in Tegelen (die eens in de vijf jaar worden georganiseerd en dit jaar weer op 10 mei van start zouden gaan), Zomercarnaval Rotterdam eind juli of alle Corso’s met bloemen en fruit in de nazomer: ze zijn allemaal afgelast en vinden pas weer in 2021 plaats. Een aantal IE-organisaties leeft nog in onzekerheid, maar ziet de aanmeldingen voor deelname met de dag afnemen. Zij beraden zich op een uitvoering, later dit jaar, in afgeslankte vorm.
De gevolgen op financieel gebied verschillen sterk. Doordat het veel immaterieel erfgoed vrijwilligerswerk betreft, zijn de ‘personele’ gevolgen beperkt. Wel besteden veel organisaties werk uit (denk bij de Corso’s alleen al aan tribunebouw) en daar vallen wel klappen. Ook de horeca en toeristische sector (hotels, restaurants en campings) zullen veel gevolgen ervaren door de afgelastingen van de IE-evenementen. Een aantal trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers.
Een categorie IE-beoefenaars voor wie de gevolgen direct in de portemonnee merkbaar zijn, betreft de ambachtslieden. Workshops en lezingen zijn afgezegd, opdrachten vaak stopgezet.
Op dinsdag 7 april nam het Kenniscentrum deel aan een sectoroverleg (Erfgoed, Archeologie en Musea) met minister Ingrid van Engelshoven van OCW. Ze hield deze week vier van dergelijke overleggen om zich een beeld te kunnen vormen van de gevolgen van de coronacrisis in de verschillende onderdelen van de culturele sector. Ze heeft duidelijk kennis kunnen nemen van de gevolgen in het immaterieel erfgoed. Namens de ambachtslieden hebben we haar verzocht om de bij de verruiming van de TOGS-regeling (Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren) rekening te houden met dat de werkruimte van veel ambachtslieden aan huis is gevestigd (waardoor gebruikmaking van de regeling nu niet mogelijk is). De minister gaf aan dat de aandacht nu vooral uitgaat naar instellingen / ondernemers die inmiddels in liquiditeitsproblemen komen. Alle sectoren lijden schade; de overheid kan helaas niet al deze schade compenseren. Maar er wordt gewerkt aan een overbruggings- en garantiefonds.
De minister gaf aan in overleg te zijn geweest met rijksfondsen, als het Fonds voor Cultuurparticipatie (met meerdere subsidieregelingen voor immaterieel erfgoed), en particuliere fondsen als het Prins Bernhard Cultuurfonds. Aan alle fondsen is gevraagd coulant om te gaan met toegekende subsidies voor culturele activiteiten, die als gevolg van de coronacrisis niet kunnen doorgaan. De diverse fondsen hebben aangegeven hier zo veel mogelijk gehoor aan te zullen geven. Juist nu zijn zij van grote waarde voor de culturele sector. IE-organisaties die te maken hebben met uit- of afstel van activiteiten waarvoor subsidie werd verleend, kunnen rekenen op begrip bij de fondsen.
We gaven de minister ook aan dat de behoefte aan de samenbindende kracht van immaterieel erfgoed, of in deze tijd nog beter uitgedrukt als ‘levend erfgoed’, blijkt uit de vitaliteit waarmee juist nu naar nieuwe vormen wordt gezocht. We noemden de drakenvlaggen in Beesel. Volgens de diepgewortelde traditie van het Draaksteken in Beesel vertrouwt men er daar op dat het goede telkens weer het kwade (de draak) overwint. Nu moeten we als mensheid het gevecht aangaan met een ander kwaad dat ons bedreigt: het coronavirus. Met de vele uitgehangen drakenvlaggen willen de Beeselnaren iedereen die is getroffen door het coronavirus een hart onder de riem steken. Als Kenniscentrum moedigen we alle beoefenaren van immaterieel erfgoed aan om nieuwe rituelen te ontwikkelen; immaterieel erfgoed dat ook voor volgende generaties waardevol en van betekenis is.