Volkstuinen: een belangrijke plek voor ontmoeting voor iedereen, jong en oud

Misschien kom je ze wel eens tegen tijdens een fietstocht langs de stad, of ben jij zelf wel de trotse eigenaar ervan: een volkstuintje. Volkstuinieren is een vorm van immaterieel erfgoed die bijdraagt aan de vergroening van de stad. Toch krijgt het (te) weinig aandacht. Dat moet veranderen, vindt stagiair Tessel Meulemans. Bij het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) onderzoekt zij de sociale en duurzame voordelen van volkstuinieren.

Tessel is sinds februari stagiair bij KIEN. In haar onderzoek richt ze zich op de vergroening van de stad, met een speciale focus op volkstuinieren. Tessel vertelt: "Er is weinig bewustzijn over de vele duurzame voordelen die volkstuinieren met zich mee kan brengen."

Tessel Meulemans

Tessel Meulemans, stagiair bij KIEN, doet onderzoek naar vergroening in de stad.

Sociale belang van volkstuinen

“Momenteel loop ik al zo’n drie maanden stage bij KIEN,” vertelt Tessel. Haar afstudeeronderzoek bij KIEN gaat over volkstuinieren. Tessel: “Volkstuinieren is een vorm van immaterieel erfgoed (IE). In mijn vooronderzoek bleek echter dat eerdere studies over volkstuinieren weinig aandacht hadden voor het feit dat volkstuinieren IE is. Daarom heb ik besloten om in mijn onderzoek de focus te leggen op de persoonlijke en sociale kant van volkstuinieren,” legt Tessel uit. Waarom ze voor deze focus koos? “Om meer te leren over het belang van volkstuinieren voor de tuinders.”

Maar er zit meer achter Tessels onderzoek naar volkstuinieren. Tessel: “Volkstuinen bevinden zich op dure grond die voor andere doeleinden, zoals woningbouw, gebruikt zou kunnen worden. Hierdoor staan sommige volkstuinen onder druk van de gemeentes. Het doel van mijn onderzoek is daarom ook om meer inzicht te krijgen in het sociale belang van volkstuinieren. Deze kennis zou dan eventueel een rol kunnen spelen in het ondersteunen van het algemene belang van volkstuinieren.”

Volkstuinen vooral populair onder gepensioneerden? Nee hoor!

Tessel richt zich voor haar afstudeeronderzoek op volkstuinders uit Rotterdam. Momenteel is Tessel volop bezig met het interviewen van deze Rotterdamse volkstuinders. Ze hoopt uiteindelijk in totaal 20 tuinders te spreken voor haar afstudeeronderzoek. Tessel: “In de interviews die ik tot nu toe heb gedaan, komt naar voren dat voor veel van de volkstuinders de sociale kant van volkstuinieren van groot belang is. Denk hierbij aan korte gesprekjes bij het langslopen van de andere tuintjes, het delen van stekjes en gezellig een drankje doen in de kantine na het tuinieren."

Een andere bevinding uit Tessels stageonderzoek is dat het beeld dat volkstuinieren alleen voor gepensioneerden is, niet klopt. “De diversiteit binnen de twee verenigingen waar ik ben geweest, is op alle mogelijke aspecten namelijk groot,” vertelt Tessel. “Sterker nog, de meeste tuinders die ik heb gesproken, geven aan dat hun volkstuin voor hen een plek is om in contact te komen met mensen die zij anders waarschijnlijk niet zouden spreken. Er wordt gesproken over een dorpsgevoel en over een stukje saamhorigheid die ze verder in de samenleving missen."

Plannen voor de toekomst

En wat Tessel na haar stage en studie hoopt te doen? Dat laat ze nog open. “Voor mij persoonlijk weet ik nog niet wat de toekomst gaat brengen,” vertelt ze. “Na mijn stage ga ik een baan zoeken in het werkveld rondom maatschappelijke problemen. Maar ik ben breed geïnteresseerd, dus sluit ik niet uit dat er nog andere dingen op mijn pad kunnen komen.”

Heb je vragen aan Tessel? Ze loopt nog tot en met juni stage bij KIEN. Tot die tijd kun je haar bereiken via ons algemene e-mailadres info@immaterieelerfgoed.nl. Je kunt Tessel ook volgen via LinkedIn

Nog meer (duurzaam) immaterieel erfgoed?

Hieronder een greep uit de vele groene vormen van immaterieel erfgoed. In de de Inventaris Immaterieel Erfgoed vind je een totaaloverzicht van de ruim 250 verschillende vormen van immaterieel erfgoed die tot nu toe bij KIEN zijn gemeld. 

Alle rechten voorbehouden