De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Snert is een éénpansgerecht waarbij van oudsher ingrediënten gebruikt worden die lang houdbaar zijn. In de volksmond worden de benamingen erwtensoep en snert door elkaar gebruikt. Er is echter een verschil. Een pan erwtensoep wordt door de kenners pas snert genoemd als hij ten minste een nacht heeft gestaan. Hierdoor wordt de soep meer gebonden en daardoor dikker. Voor het koken van snert zijn een aantal ingrediënten onontbeerlijk. Zo moeten er in een pan snert altijd ui, wortel, knolselderij, prei en uiteraard groene/gele erwten of spliterwten verwerkt worden. Belangrijk is dat de erwten behoren tot de familie Pisum Sativum. Indien de snert te dun is uitgevallen kan er een aardappel aan toegevoegd worden om de soep te extra binden.

Voorafgaand aan de bereiding wordt de benodigde bouillon, van gezouten vlees, gedurende een uur of drie getrokken en worden de gedroogde erwten gedurende zes tot acht uur in water geweekt.

Aan de bouillon worden vervolgens de groenten en de erwten toegevoegd waarna het geheel wordt doorgekookt. Ten slotte wordt worst aan de soep toegevoegd en krijgt hij de tijd om langzaam af te koelen. Hierna wordt de pan wordt weggezet tot de volgende dag.

Variaties op het recept zijn uiteraard mogelijk. Tijdens het WK Snertkoken wordt duidelijk zichtbaar dat het koken van snert een levende traditie is. Recepten worden aangepast en nieuwe elementen worden toegevoegd zodat de jury  steeds weer wordt uitgedaagd om over de basis en de dynamiek van de traditie na te denken.

 

Beoefenaars en betrokkenen

De Stichting Oud Hollandse Gerechten richt zich op het promoten en bekendheid geven aan Hollandse gerechten zowel als voedingsmiddel als in culturele zin.

Snert en Stamppot Evenementen organiseert samen met  Alfa-college de Kluiverboom jaarlijks het WK snertkoken.  Aan het WK werken vele vrijwilligers mee, van hobbykok tot peulvruchten expert.

 

Geschiedenis en ontwikkeling

Een van de oudste opgeschreven recepten voor snert dateert uit het begin van de 16e eeuw. Samen met een varkenspoot of wat krabbetjes werd met de laatste restjes van het land een eenvoudige maar voedzame maaltijd bereid.

De voorkeur voor een eenpansgerechten is eenvoudig te verklaren. Behalve dat veel huishoudens slechts één pot op het vuur hadden, werkte de vrouw veelal mee op het land. Door ’s ochtends de verschillende ingrediënten op het vuur te zetten, die daardoor de hele dag konden sudderen, kon er bij thuiskomst direct een maaltijd geserveerd worden.

In de eeuwen die volgden veranderden het eet- en leefpatroon van de Nederlanders grondig.

Met name sinds de jaren '70 van de vorige eeuw is het aanbod van kant en klaar maaltijden en  fast-food gerechten enorm toegenomen. Ook de snert is, al dan niet ‘ambachtelijk’ bereid, in een blik terecht gekomen.

De laatste jaren is er echter weer een toenemende belangstelling voor de herkomst van ons eten, de wijze van telen, het gebruik van pesticiden en antibiotica en het manipuleren van voedsel. Er is meer aandacht gekomen voor lokale en zelf gemaakte gerechten. Hierbij is ook een opleving te zien van het klaarmaken van traditionele gerechten, het kopen van onverpakte producten en een herbeleving van ons voedsel en de manier waarop het tot ons komt. De maanden een 'r' in de naam zijn dan ook nog steeds een aanleiding voor het koken van een pan snert.

Borgingsacties

2022-2025

  • Uitgeven van een receptenwaaier. 
  • Uitgeven van een kinderboekje met recepten. De kinderfiguurtjes zijn reeds benoemd. 
  • Voor de nieuwe editie van het WK Snertkoken de opdracht om voor het onderdeel presentatie korte Youtube-filmpje in te sturen. 
  • Lesbrief maken.
  • Archief opslaan in GrA, de Groninger archieven. 
  • Blijven doorgaan met nadruk leggen op het gebruik van originele, diverse en lokale producten. 
  • Mond op mond reclame om nieuwe bestuursleden te werven. 
  • Uitzoeken op welke manier het beste bedrijven en fondsen te benaderen. 
  • Bij voorkeur een meerjaren-overeenkomst met sponsoren afsluiten. 

2018-2021

  • Ernaar streven om oud-deelnemers in onze stichting actief te laten worden als nieuwe bestuurders, of jurylid, zodat ook het evenement door de nieuwe(re) generaties opgepakt zal worden en continuïteit gewaarborgd blijft.
  • Middels het WK de promotie en bewustwording rondom deze traditie vergroten. Daarnaast de winnende snert promoten in de vestigingen van onze hoofdsponsor Bauhaus.
  • Deelnemen aan evenementen als  Landleven in het Nederlands Openlucht Museum en het televisieprogramma 'Klaas kan alles' om daar te vertellen over de traditie en natuurlijk de mensen ook laten proeven.
  • Een Snertboek uitbrengen met niet alleen recepten, maar vooral ook anekdotes en wetenswaardigheden rondom de traditie zelf.
  • Onderzoeken wat onze bijdrage kan zijn aan het plan van een  oud deelnemer om een Michelin-achtig 'snert'-sterren waarderingssysteem in het leven te roepen. 

Contact

Stichting Oud Hollandsche Gerechten
Grotestraat 13k
9781 HA
Bedum
Groningen
Nederland
Website