De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Op Hemelvaartsdag vindt jaarlijks de menrit in de Alblasserwaard plaats. Het gerei, het geheel van koets of rijtuig met paard, tuig en kleding, kan antiek of eigentijds zijn. Iedereen die in het bezit is van gerei kan meerijden. De paarden en pony’s moeten getraind zijn om aangespannen te kunnen rijden en de koetsier moet over een menvaardigheidsbewijs beschikken. De rit is ongeveer dertig kilometer lang en gaat langs de Beneden Merwede of de Noord en de Lek en terug langs het veenriviertje de Alblas. Begin en eindpunt is bij Manege Alblasserdam of Rijvereniging Beyaert. Op de dag zelf komen de deelnemers met paardentrailers, veewagens en aanhangwagens naar de inspanlocatie. Daar wordt ingespannen en omstreeks 10:30 uur vertrekt de stoet van twintig à dertig aanspanningen. Na een uur wordt er gestopt voor koffie, waarbij gesprekken gevoerd kunnen worden met het publiek dat via social media en lokale weekbladen op de hoogte is gesteld. Vervolgens gaat de rit verder en is om 13:00 uur een stop voor een picknick. Het publiek kan hier weer met de koetsiers en andere deelnemers over de rijtuigen en het harnachement te praten. Tijdens de lunch krijgen de paarden te drinken en een wortel. Een hoefsmid is aanwezig, zodat een los hoefijzer kan worden vastgezet. Na de lunch wordt de tocht voortgezet, waarna er nog één stop is, om vervolgens terug te gaan naar het vertrekpunt om uit te spannen. Aan het eind van de rit wordt een prijs uitgereikt voor het mooiste gerei en de beste picknick.

Beoefenaars en betrokkenen

In het verleden gingen de boeren in de Alblasserwaard op Hemelvaartsdag met paard en wagen naar de kerk. In de strenge winter van 1963 organiseerde de Alblasserdamse IJsclub schaatswedstrijden en samen met de boerenstand een arrensleetocht en ringsteekwedstrijden voor arrensleden op de bevroren Alblas. Deze tocht met arrensleden, waaraan 43 aanspanningen uit het gehele land deelnamen, heeft op 29 maart 1963 geleid tot de oprichting van Arresleeclub Glijen en Rijen. De rit op Hemelvaartsdag was de eerste rit met rijtuigen die de club in 1963 organiseerde en is uitgegroeid tot haar belangrijkste rit met rijtuigen. Het menseizoen van de Arresleeclub wordt elk jaar op Hemelvaartsdag geopend met de rit door de Alblasserwaard. In de beginjaren waren er nog vrij veel inwoners van de Alblasserwaard in het bezit van paard en wagen, dit aantal is in de loop der jaren teruggelopen. Tegenwoordig kan men voor de menrit ook paarden en rijtuigen, al dan niet met koetsier, huren.

Geschiedenis en ontwikkeling

De menrit wordt uitgezet door een aantal leden van het bestuur van de Arresleeclub Glijen en Rijen. Voor deze rit worden naast de eigen leden ook menners van andere verenigingen uitgenodigd. Uiteraard kan men ook als gast meerijden. De deelnemers zijn een doorsnee van de bevolking: boeren, burgers en buitenlui. Het mennen en de mensport gaat vaak over van vader op zoon of dochter en het aantal rijdende leden van de vereniging is al jaren stabiel op 110. In de winter wordt zo mogelijk met arrensleden gereden op natuurijs of ijsbanen, maar in de lente, zomer en herfst met rijtuigen. De Hemelvaartsrit wordt begeleid door deskundige verkeersbegeleiders en bhv'ers. Langs de route staan honderden mensen te kijken en bij de middagstop komen eveneens honderden mensen om de rijtuigen te bewonderen en met de koetsiers te praten over hun passie.

Borgingsacties

2024-2026

  • Er is ringsteken: elk jaar met Koningsdag en om het jaar op de paardenmarkt. Dit blijft een onderdeel met veel publiek en zo meer bekendheid.
  • Lokale pers blijven inschakelen als we extra aandacht vragen voor ritten.
  • Doorgaan met de samenwerkingen met historische vereniging.
  • Jan van Asperen een open dag organiseren op Open Monumentendag.
  • In blijven zetten van onze eigen verkeersbegeleiders en zorgen dat de weg weer schoon na de rit is binnen en buiten de bebouwde kom.
  • Door blijven gaan met inzetten van Facebook en eigen website voor de promotie van nieuwe ritten en activiteiten. Alle ritten die we doen zetten we erop.

2020-2023

  • Tekort aan bestuursleden en deelnemers aanpakken door contacten met paardenmen-verenigingen in de Hoeksche Waard en in het Westland. Proberen krachten te bundelen, wellicht een gezamenlijke organisatie.
  • Verkeersbegeleiders inzetten tijdens de tocht en ander overlast voorkomen.
  • In 2023 is het 60-jarig jubileum van de vereniging, dan publicatie van een boek van Jan van Asperen en Barry Ouweneel (Historische Vereniging) over boerenwagens in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden.
  • Zorgen voor enthousiast bestuur en aanstormend talent voor de mensport door activiteiten. Personen die geïnteresseerd zijn, willen ook echt op de hoogte zijn.
  • Doorgaan met activiteiten om zichtbaar te zijn. Ringsteken: elk jaar met Koningsdag en om het jaar op de paardenmarkt.
  • Soms naar basisscholen om uitleg te geven met een presentatie.
  • Jeugd stimuleren door workshops over het immateriële van het aangespannen rijden, het beleven. Gekoppeld aan een Polderdag via St. Welzijn Alblasserdam.
  • Steeds in contact blijven met de gemeenschap. Rijden in boerenwagens op de paardenmarkt en in de maneges. Actief op sociale media zoals Facebook.
  • Geen vergunningen nodig voor een rit, wel melden van de rit via de pers en bij de gemeente. Zelf zorgen voor de (verkeers)veiligheid.
  • Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen en zorgen voor het dierenwelzijn. Op- en aanmerkingen van dierenactivisten serieus nemen.

2017-2019

  • Actief contact houden met wetgevers en handhavers door het geven van advies over dierenwelzijn, milieu en het gebruik van de publieke ruimte.
  • Actief samenwerken met de Sint Jacobus Paardenmarkt in Alblasserdam in het kader van dierenwelzijn en door contact te leggen met instanties op het gebied van regelgeving en handhaving.
  • Het op peil houden van het ledenbestand door mee te doen met allerlei evenementen en contact te houden met andere men- en rijverenigingen en maneges.
  • Tijdens clubbijeenkomsten aandacht blijven besteden aan dierenwelzijn door deskundigen.
  • Jaarlijks de boerenwagendag organiseren waar veel publiek, de gemeente en pers voor wordt uitgenodigd.
  • Tijdens Open Monumentendag meedoen om het publiek te laten zien wat het immaterieel erfgoed inhoudt. 
  • In 2018 in het kader van het 55-jarig bestaan i.s.m. de Historische Vereniging West-Alblasserwaard een boek uitgeven met een overzicht van boerenwagens.

Contact

Arresleeclub Glijen en Rijen
Kievitstraat 6
2953 EE
Alblasserdam
Zuid Holland
Nederland
Website