Procedure en criteria

1. Beheerders, beoefenaars en betrokkenen van/bij immaterieel erfgoed kunnen hun immaterieel erfgoed aanmelden via immaterieelerfgoed.nl.
2. Zij maken daarvoor een account aan op deze website.
3. De aanmelders vullen het online aanmeldformulier in, beantwoorden de vragen en voegen een foto toe.
4. De aanmelding wordt zichtbaar op de website na goedkeuring door het Kenniscentrum, die controleert of de aanmelding aan de criteria en aan de Ethische uitgangspunten van UNESCO voldoet. Als er nog vragen of onduidelijkheden zijn, neemt het Kenniscentrum (indien mogelijk telefonisch) contact op met de aanmelder om die te bespreken.
5. Elke 3 jaar vraagt het Kenniscentrum de betreffende beheerders, beoefenaars of betrokkenen of de ze pagina willen handhaven en updaten. Dit is verplicht in verband met de wettelijke bewaartermijn van persoonsgegevens (AVG).

Wie kan aanmelden?

In het 2003 UNESCO Verdrag is een centrale rol toebedeeld aan de beheerders en beoefenaars van immaterieel erfgoed. UNESCO pleit er daarom voor dat alle inventarisatie rondom immaterieel erfgoed met instemming en toestemming van de betreffende immaterieel erfgoedgemeenschap gebeurt.

Nederland vindt dit bottom-up principe ook heel belangrijk. Daarom kunnen alleen beheerders (bestuurders en organisatoren), beoefenaars en direct betrokkenen zélf hun immaterieel erfgoed aanmelden voor het Netwerk en de Inventaris.

In de praktijk betekent dit dat bepaalde vormen van immaterieel erfgoed niet worden aangemeld als de betreffende gemeenschap dat niet wil. Zo kunnen Netwerk én Inventaris nooit een totaalbeeld geven van al het immaterieel erfgoed in Nederland.

Bij de aanmelding van het immaterieel erfgoed wordt gevraagd naar de betrokkenheid van de aanmelder. Op die manier kan het Kenniscentrum indien er twijfel is over draagvlak of betrokkenheid contact opnemen met de aanmelder om dit te bespreken en uit te leggen waarom dat van belang is.

Meld je immaterieel erfgoed hier aan voor het Netwerk.

1. Het is een levende cultuuruiting of culturele activiteit die voortgezet wordt door een opeenvolging van beoefenaars: van generatie op generatie en van persoon op persoon.
2. De beoefenaars erkennen deze cultuur zelf als immaterieel erfgoed.
3. Het is dynamisch erfgoed: de beheerders en beoefenaars zijn zich bewust van de veranderingen in het verleden en staan open voor mogelijke veranderingen in de toekomst.
4. Het immaterieel erfgoed wordt aangemeld voor het Netwerk door een beoefenaar, beheerder of direct betrokkene.
5. Het immaterieel erfgoed is niet in strijd met de internationale mensenrechtenverdragen, botst niet met de Nederlandse wetgeving en druist niet in tegen langdurig ontmoedigingsbeleid van de rijksoverheid.
6. Het welzijn van dieren wordt niet geschaad.

Een bepaald gedachtegoed levend houden an sich is géén activiteit en is daarom geen immaterieel erfgoed volgens de definitie van UNESCO. Bepaalde sociale praktijken/activiteiten die hiermee samenhangen of uit dat gedachtegoed voortvloeien kunnen wél immaterieel erfgoed zijn. Bijvoorbeeld: het katholieke geloof is géén immaterieel erfgoed, een processie kan dat wel zijn.

Het gebruiken of consumeren van een product an sich is geen culturele activiteit en daarom geen immaterieel erfgoed. Het geheel van activiteiten eromheen/samen kan wel immaterieel erfgoed zijn. Bijvoorbeeld: kaas eten op zich is geen immaterieel erfgoed, maar ‘kaascultuur’: kaas maken, het eten van kaas op specifieke momenten etc. kan dat wel zijn.

Immaterieel erfgoed waar discussie over is, dat schuurt, ofwel controversieel immaterieel erfgoed, kan worden aangemeld voor het Netwerk, mits het niet indruist tegen Nederlandse wetgeving, internationale mensenrechtenverdragen of tegen langdurig (niet aan een kabinetsperiode gebonden) ontmoedigingsbeleid van de rijksoverheid.

1. De beoefenaars of betrokkenen die hun erfgoed hebben aangemeld in het Netwerk geven (in samenspraak met de beoefenaars) bij het Kenniscentrum aan dat zij hun immaterieel erfgoed willen voordragen voor bijschrijving in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Zij doen dit door hun motivatie kenbaar te maken via de knop ‘Interesse in de Inventaris’ op de pagina van hun immaterieel erfgoed.
2. Het Kenniscentrum selecteert twee maal per jaar, onder andere op basis van de motivaties, gemeenschappen voor het deelnemen aan de cursus ‘Bouwen aan een Borgingsplan’.
3. De beoefenaars volgen de cursus ‘Bouwen aan een Borgingsplan’ die bestaat uit drie dagdelen. Hierin wordt uitleg gegeven over het UNESCO Verdrag, de Inventaris en het borgen van immaterieel erfgoed.
4. De beoefenaars schrijven zelf hun Borgingsplan waarvoor het formulier van het Kenniscentrum gebruikt wordt. Daarnaast vullen zij het Voordrachtformulier in. Tijdens de cursus ‘Bouwen aan een Borgingsplan’ wordt begonnen met het invullen van de formulieren waarna men thuis de antwoorden verder uitgewerkt. De adviseurs van het Kenniscentrum bieden hierbij ondersteuning.
5. Na de drie bijeenkomsten is het Borgingsplan af en wordt het met het Voordrachtformulier, voorzien van handtekeningen en bijlagen, voorgelegd aan de onafhankelijke Toetsingscommissie. Die toetst de voordracht (Voordrachtformulier en Borgingsplan) en adviseert het bestuur van de stichting Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland om het immaterieel erfgoed bij te schrijven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.
6. De Toetsingscommissie kan een voordracht aanhouden met de vraag om aanvullende informatie. Na aanvulling wordt de voordracht opnieuw getoetst door de commissie.
7. Na besluit door het bestuur van de stichting Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland kan het immaterieel erfgoed worden bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.
8. Elke drie jaar worden de ontwikkelingen en de borgingsactiviteiten door de beoefenaars geëvalueerd en wordt het erfgoedzorgplan ge-updatet.

Het Kenniscentrum heeft in haar Activiteitenplan 2021-2024 opgenomen om jaarlijks 15 nieuwe voordrachten voor de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland te behandelen. Naast de opgegeven motivatie wordt hierbij gekeken naar de diversiteit (in de breedste zin van het woord) van de Inventaris.

1. Het immaterieel erfgoed is opgenomen in het Netwerk Immaterieel Erfgoed Nederland en voldoet daarmee aan de criteria voor het Netwerk/de Inventaris.
2. Het immaterieel erfgoed wordt door of samen met de betrokkenen of beoefenaars ervan voorgedragen voor bijschrijving in de Inventaris.
3. De beoefenaars/betrokkenen willen het immaterieel erfgoed toekomst geven, ze willen het doorgeven aan nieuwe generaties.
4. In het Borgingsplan laten de betrokkenen/beoefenaars zien dat ze nagedacht hebben over de toekomst van hun erfgoed. Zij maken inzichtelijk wat ze nu al doen en wat ze gaan doen om hun immaterieel erfgoed toekomst te geven. Waar nodig worden aanvullende acties benoemd om knelpunten in de overdracht naar volgende generaties op te lossen.
5. Het erfgoed is dynamisch, wat betekent dat het met de tijd mee kan veranderen. De beoefenaars/betrokkenen staan open voor deze dynamiek en geven hier ook uiting aan.

Het Kenniscentrum heeft in haar Activiteitenplan opgenomen om jaarlijks 15 nieuwe voordrachten voor de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland te behandelen. Naast de opgegeven motivatie wordt hierbij gekeken naar de diversiteit (in de breedste zin van het woord) van de Inventaris.

1. Het Kenniscentrum signaleert goede voorbeelden van borging waarvan zij denkt dat deze inspirerend voor anderen kunnen zijn en brengt deze samen in het Register. Zij bespreekt de mogelijkheden rond opname in het Register met de betreffende gemeenschap. Of de gemeenschap maakt bij het Kenniscentrum kenbaar dat zij een borgingsmethode heeft waarvan zij denkt dat deze inspirerend voor anderen is. Zij doen dit door hun motivatie kenbaar te maken via de knop ‘Interesse in Register’ op de pagina van hun immaterieel erfgoed.
2. Het Kenniscentrum onderzoekt of de borgingsactie(s)/methode werkt en/of inspirerend kan zijn voor anderen.
3. Samen met de gemeenschap bekijkt het Kenniscentrum of de methode duidelijk en inzichtelijk is beschreven
4. Zo ja, dan  schrijft het Kenniscentrum de borgingsmethode bij in het Register van Inspirerende Voorbeelden van Borging, met een stappenplan voor anderen om de methodiek inzichtelijk te maken en zelf toe te passen.

1. Het immaterieel erfgoed is opgenomen in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland en voldoet daarmee aan de criteria voor de Inventaris.
2. De gemeenschap heeft een inspirerende manier gevonden om het eigen immaterieel erfgoed te borgen. Het kan gaan om een inspirerend voorbeeld voor borging in al zijn facetten. Maar het kan ook gaan om een specifiek onderdeel van borging, bijvoorbeeld een inspirererend voorbeeld van hoe je jongeren kunt bereiken / hoe je kunt werken met social media, hoe je kunt samenwerken met andere vergelijkbare vormen van immaterieel erfgoed, hoe je een opleiding kunt opzetten.
3. Deze borgingsmethode heeft de potentie om ook andere door immaterieel erfgoedgemeenschappen gebruikt te worden.
4. De gemeenschap verklaart zich bereid om de borgingsmethodiek te delen met en te presenteren aan andere immaterieel erfgoedgemeenschappen.