De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Schoonrijden op natuurijs roept een gevoel van nostalgie op, mensen die sierlijk over het ijs zwieren. Het ziet er gemakkelijk uit, maar schijn bedriegt. Schoonrijden op de schaats kent een lastige techniek en er zijn speciale schoonrijdschaatsen voor nodig.

Een schoonrijder rijdt rechtuit, in een soort s-bochten. Het been waarmee de schaatser afzet, moet met een soepele en elegante beweging evenwijdig aan, maar een stukje vóór het andere been gehouden worden tot de schaats het ijs raakt. Als de schaats op het ijs staat, maakt de schaatser een voorwaarts-buitenwaartse boog, op de buitenzijde van het schaatsijzer. Halverwege de slag draait de schaatser op de andere zijde van de schaats en rijdt een voorwaarts-buitenwaartse bocht de andere kant op. Dit wordt ‘kantwisseling’ genoemd.

Veel schoonrijders rijden voor hun plezier, het liefst op natuurijs maar ook op kunstijsbanen. Er zijn ook wedstrijden. Het kan zowel individueel als in paren of zogenaamde blokken gedaan worden. Ook zijn er schaatsers die in klederdracht schoonrijden.

Beoefenaars en betrokkenen

Schoonrijden wordt georganiseerd beoefend door ongeveer 200 schaatsers, in zeven afdelingen van de Landelijke Vereniging van Schoonrijders, de LVS. De LVS behartigt de belangen van de schoonrijders en geeft het blad De Schoonrijder uit. Nauw betrokken is de KNSB, de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond, dit als belangenbehartiger in de breedste zin van de schaatssport in Nederland. Het bestuur van de sectie schoonrijden van de KNSB is tevens het bestuur van de LVS.

Geschiedenis en ontwikkeling

Het schoonrijden is de oudste herkenbare schaatsdiscipline. Op veel zeventiende-eeuwse schilderijen zien we schoonrijders. Pas in de loop van de negentiende eeuw ontwikkelde zich het hardrijden. Vanaf 1875 werd het schoonrijden ook in wedstrijdverband beoefend. In 1891 werd er door de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond (KNSB) een landelijk reglement voor het schoonrijden ingevoerd.

In de periode 1900-1940 groeide de populariteit van het schoonrijden. Als er ijs was, werden er lokale, gewestelijke en nationale kampioenschappen gehouden. Rond 1940 was er binnen de KNSB een Commissie voor het Schoonrijden, ook was een aparte Propagandacommissie. Een aantal schoonrijders richtte in 1946 de Landelijke Vereniging van Schoonrijders (LVS) op.

Na 1960 nam de populariteit van het schoonrijden drastisch af, ten gunste van het hardrijden op de lange baan en het kunstrijden. Rond 1970 was het dieptepunt bereikt met ongeveer zeventig leden van de LVS. Daarna leefde het schoonrijden weer op en steeg het aantal leden.

Borgingsacties

2024- 2026 

  • Samenwerking versterken tussen de leden van de sectie schoonrijden en KNSB. 
  • Samenwerking versterken tussen de verschillende verenigingen. 
  • Organiseren van wedstrijden / promotiedagen. 
  • Vinger aan de pols houden bij de wensen/behoefte van nieuwe leden en mogelijk potentiële leden. 
  • Concreet maken van een flyer / video. 

2021-2023

  • Aandacht blijven houden voor werving nieuwe leden. Jongere schaatsers en trainers benaderen voor een vrije training via langebaanschaatsen, kunstrijden en shorttrack en ijsdansen. 
  • Bekendheid genereren via flyer.
  • Boek maken voor het 75-jarig jubileum en aan elk lid sturen. Ook aanbieden aan de voorzitter van de KNSB. De feestcommissie gaat zich vooral ook buigen over wat er gedaan kan worden als de coronamaatregelen van kracht blijven. 
  • Website en social media regelmatig aanvullen met filmpjes door vaste personen. Meer aandacht werven via de pers, vooral als er een wedstrijd is.
  • Vernieuwende elementen introduceren zoals schaatsen in hedendaagse kleding (niet verplicht), moderne muziek in combinatie met traditionele muziek en sneller starten en wisselen bij de wedstrijden. Groepsrijden blijft belangrijk.

2016-2020

  • Strategisch plan maken om 40- tot 55-jarigen te bereiken.
  • Doorgaan met het bij de trainingen en wedstrijden gebruiken van: meer moderne muziek, een snellere afwikkeling van de onderdelen per wedstrijd, meer ruimte voor het onderdeel groepsrijden en meer variatie in de figuren
  • Uitvoerig onderzoek doen naar het huidige imago en hoe een jonger imago te bereiken. 

2012-2015

  • Contacten leggen met secties langebaanschaatsen, shorttrack en kunstrijden omdat voor ouderen schoonrijden een goed alternatief kan zijn.
  • Film maken over schoonrijden met bekende schaatsers die vertellen over de specifieke schoonrijdslag. Door een historicus wordt het schoonrijden in historisch perspectief geplaatst, met oog voor vernieuwing in de sport. De film kan bij lezingen gebruikt worden.
  • Contacten organiseren met jonge schaatsers. In eerste instantie met de acht studentenschaatsverenigingen in Nederland om het imago te verbeteren naar vaardig en vlot.
  • Het archief op orde brengen en openstellen voor studie en onderzoek zodat er meer bekend wordt over (de geschiedenis van) schoonrijden

Contact

KNSB
Mississippidreef 153
3565 CE
Utrecht
Utrecht
Nederland
Website