De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

De Bidweg van de Sterre der Zee (hierna: de Bidweg) is een eeuwenoude vaste route in het centrum van Maastricht, beginnend in de kaarsenkapel van Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee en daarheen terugkerend. Tijdens het lopen van de Bidweg wordt de Rozenkrans gebeden. De Bidweg kan individueel worden gelopen of in groep of in de vorm van een processie.

De 'Grote Bidweg' is een processie met het Mariabeeld van Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee voorop, versierd met bloemen, op de schouders gedragen door het Dragersgilde en geflankeerd door de Broederschap met flambouwen, gevolgd door geestelijken, acolieten en gelovigen. Er is een vaste volgorde van de stoet en er zijn kledingvoorschriften voor de deelnemers aan de processie. Tijdens de Bidweg wordt de Rozenkrans gebeden (voorgebeden via megafoon) en er wordt gezongen. Na terugkomst bij de basiliek wordt de Litanie van Maria gebeden en het lied ‘O Reinste der schepselen’ gezongen.

De 'Kleine Bidweg' is een kleinere groep van gelovigen, die zonder het beeld van de Sterre der Zee de route lopen, Rozenkrans biddend. Deze start met een samenkomst bij de kaarsenkapel. Daar spreekt de broedermeester van de Broederschap als voorbidder bij het beeld van OLV Sterre de gebedsintenties uit. Hierna vertrekken de deelnemers vanuit de kaarsenkapel en lopen zij de Rozenkrans biddend de Bidweg.

De route van de Bidweg is gemarkeerd door gevelstenen met Mariabeelden. Deze beelden op zich vormen één van de culturele kernwaarden van de Bidweg.

De Bidweg van de Sterre der Zee en Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee is het beeld van Maria Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee dat geplaatst is in de Merodekapel van de basiliek van Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming in Maastricht.

Beoefenaars en betrokkenen

De Broederschap van de Onbevlekte Ontvangenis van Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee organiseert de Bidweg. De Broederschap bestaat uit leden (hierna: broedermeesters) en ereleden. Broedermeesters kunnen slechts zijn mannelijke personen, die de leeftijd van achttien jaren hebben bereikt, praktiserend rooms-katholiek zijn en een goede devotie hebben tot Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee.

De Bisschop van Roermond is beschermheer van de Broederschap. Verder zijn betrokken de pastoor van de Slevrouwe, die tevens directeur en adviseur van de Broederschap is, alsook de koster van de basiliek.

De bidweg wordt gelopen door bovengenoemde groepen en personen, parochianen, pelgrims en andere gelovigen en belangstellenden. De Kleine Bidweg kan op elk moment worden gelopen op eigen initiatief of in kleine groep van parochianen en pelgrims.

Geschiedenis en ontwikkeling

De geschiedenis en ontwikkeling van de Bidweg kan niet los worden gezien van de geschiedenis van het beeld van OLV Sterre der Zee. Het beeld van Maria OLV Sterre der Zee dateert vermoedelijk omstreeks 1470. De benaming ‘Sterre der Zee’ herinnert aan een wonder dat in 1684 zou hebben plaatsgehad. Een edelman zou op zee in een storm terecht zijn gekomen en hij zou de belofte gedaan hebben dat als hij het gevaar zou overleven hij een altaar zou stichten voor het Mariabeeld van de Franciscanen van Maastricht. Toen hij de storm had overleefd en behouden was thuisgekomen, kwam hij zijn belofte na en liet hij in de Franciscanenkerk een altaar bouwen waarop het Mariabeeld een plaats kreeg. Dit zou de aanleiding zijn geweest om het Mariabeeld voortaan ‘Sterre der Zee’ te noemen.

De Bidweg is vijf eeuwen geleden ontstaan bij de paters Franciscanen, die traditioneel op Paasmaandag, vanuit hun klooster aan de Sint-Pieterstraat (het huidige archiefgebouw) een grote processie hielden met het Mariabeeld. De Bidweg wordt sindsdien altijd via dezelfde route gelopen.

In de periodes van de stadsgeschiedenis waarin het beeld van de Sterre der Zee vereerd kon worden en processies mochten plaatsvinden, werd de Bidweg gelopen. Er zijn periodes geweest dat de Bidweg in onbruik raakte en herontdekt moest worden, onder andere ten tijde van de Franse overheersing.

De traditie was bijna verdwenen tot de Broederschap in 2017 het initiatief nam om de Grote Bidweg minstens een keer per jaar te lopen als vast onderdeel van het bisdomfeest van de Sterre der Zee op 10 oktober. Sindsdien wordt de Grote Bidweg weer elk jaar gelopen, niet alleen op 10 oktober, maar ook bij bijzondere gelegenheden. De Kleine Bidweg wordt eveneens weer vaker gelopen, nu op zaterdagochtenden vóór de Broederschapsmis.

Borgingsacties

Borgingsacties 2023-2025

  • Een communicatieplan opstellen gericht op parochianen en parochianen van andere parochies in en rondom Maastricht
  • Een communicatieplan opstellen gericht op jongere generaties, randkerkelijken, pelgrims en andere gezindten en nieuwe communicatiekanalen hiervoor inzetten
  • Lezingen en gespreksavonden organiseren voor nieuwe doelgroepen, zoals jongeren en randkerkelijken
  • Andere parochies in en rondom Maastricht uitnodigen om de Bidweg mee te lopen
  • De proef met de Kleine Bidweg op de eerste zaterdag van de maand evalueren en expliciet de invloed van terrassen en winkelend publiek onderzoeken
  • Publicaties over de Bidweg structureel onder de aandacht brengen, bijvoorbeeld door verkoop via boekhandels
  • De Bidweg opnemen in het catecheseprogramma van het studentenpastoraat
  • Jongere broedermeesters vooral in eigen kring ambassadeursrol laten vervullen
  • Scholen en studentenpastoraat betrekken bij de ontwikkeling van lesprogramma’s en informatiemateriaal voor kinderen en jongeren en hen uitnodigen bij de evaluatie van de Bidweg nadat zij deze hebben meegelopen

 

Contact

Broederschap van Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee
Maastricht
Website