De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Elk jaar wordt er op de woensdag na de Ronde van Frankrijk in de Noord-Brabantse plaats Chaam een wielerronde gehouden voor beroepsrenners en amateurs. De Acht van Chaam is het oudste wielercriterium voor beroepsrenners in Nederland. Het parcours heeft de vorm van een acht en is ongeveer 4,5 kilometer lang.

Zes wielerklassementen worden verreden: junioren vrouwen/nieuwelingen meisjes (15-18 jaar); nieuwelingen mannen (15 en 16 jaar); junioren mannen (17 en 18 jaar); elite mannen/beloften (vanaf 19 jaar); elite vrouwen/beloften (vanaf 19 jaar) en beroepsrenners. De te rijden afstand ligt tussen de veertig en honderd kilometer, afhankelijk van het klassement.

Grote wielervedetten komen naar de Acht van Chaam. Bij de Acht van Chaam horen optredens van artiesten en een kermis. Jaarlijks trekt de Acht van Chaam circa 20.000 bezoekers. Voorafgaande aan de wielerwedstrijden vindt de Nacht van Chaam plaats. In de Dorpsstraat wordt dan een groot straatfeest gehouden.

Beoefenaars en betrokkenen

Veel inwoners en oud-inwoners van Alphen en Chaam zijn trots op ‘hun’ Acht van Chaam, nemen deel aan de Nacht van Chaam en zijn enthousiaste supporters bij de wielerwedstrijden. Van buiten komen er ieder jaar grote groepen wielerliefhebbers naar Chaam om de Acht te zien. De Acht van Chaam wordt tegenwoordig georganiseerd door de Stichting Acht van Chaam. De organisatie van de Acht draait op veel vrijwilligers. Het budget wordt voor een groot deel verkregen van sponsors.

Geschiedenis en ontwikkeling

Sinds 1890 worden er al wielerwedstrijden in Chaam georganiseerd. In 1898 werd in Chaam de wielerclub ‘Steeds voorwaarts’ opgericht. Eind jaren twintig groeiden hun wedstrijden uit tot de ‘Ronde van Chaam’ tijdens de kermis in mei.

De eerste Acht van Chaam was op 30 mei 1933 en had een parcours van elf kilometer. Het parcours lag volledig op het grondgebied van Chaam. In de jaren 1941 tot en met 1946 ging de cours niet door. In 1947 werd weer een Acht van Chaam georganiseerd.

In 1949 werd de Acht verplaatst naar de eerste woensdag in de vakantie van de ‘arbeiders van de streek’. De deelname aan de Acht van goed presterende Nederlandse renners in de Tour zorgde voor extra publiek. Daarom besloot het Comité in 1968 om de Acht definitief te laten plaatsvinden op de woensdag in de eerste week na de Ronde van Frankrijk.

De Nacht van Chaam ontstond in de jaren zestig van de vorige eeuw doordat oud-inwoners en familieleden al de avond tevoren naar Chaam kwamen en elkaar ontmoetten in de cafés. Sinds ongeveer 2006 is het een groot straatfeest. In 1998 werd het parcours gewijzigd naar een ronde, maar sinds 2010 wordt er weer in de vorm van een (kleine) acht gereden.

Borgingsacties

2021-2024

  • Continuering van de initiatieven 'Chaams Kampioenschap' en 'Vrienden van de Acht van Chaam’ voor nieuwe vrijwilligers en commissieleden.  
  • Een bewegwijzerde wandelroute langs het parcours maken die het hele jaar door toeristen, schoolklassen, verenigingen, enz. kan worden gelopen.
  • Lespakket maken voor het basisonderwijs in de kernen van de gemeente Alphen-Chaam.
  • Tv-documentaire voorbereiden over de Acht van Chaam.
  • Digitaliseren van archiefmateriaal (krantenknipsels, foto's, e.d.) en redactionele artikelen in regionale dag- en weekbladen.
  • De beide jeugdwedstrijden blijven organiseren: de mini-Acht van Chaam jaarlijks op Koningsdag voor 4 tot 13 jaar en het Kampioenschap tijdrijden in september vanaf 14 jaar.
  • Zoeken naar nieuwe medewerkers, bestuursleden en commissieleden in de netwerken van de diverse commissies en onder de leden van de stichting 'Vrienden van de Acht van Chaam' 
  • Extra aandacht voor toegankelijkheid tot en op het parcours voor mensen met een beperking: dichtbij parkeren, rolstoelvriendelijk, gehandicaptentoiletten, enz. iom plaatselijke vereniging voor mensen met een beperking. 
  • Duurzaamheid en inclusiviteit stimuleren: eettenten met gezond voedsel, overal afvalbakken, steeds vaker elektrische volgauto’s. De dieselaggregaten op het artiestenplein laten vervangen door milieuvriendelijke aggregaten. Medewerkers van ‘ontmoedigingsalcohol’ zijn aanwezig.
  • Investeren in goede contacten met gemeentelijke en provinciale overheid en de politiediensten. Ook is er afstemming met hulpdiensten over o.m. vlucht- en aanrijroutes.
  • Extra aandacht voor sponsoren: Kwalitatieve goede ontvangst van sponsoren tijdens het evenement. Ook door het jaar heen: bedankkaart na afloop, digitale groeten bij kerst/nieuwjaar, mondkapjes van het evenement.

2016-2020

  • Om de werkdruk te verminderen worden de activiteiten gespreid over meer leden. 
  • Met de brainstormgroep 'Vrienden van de Acht' proberen mensen actiever te benaderen met als doel meer mensen kennis te laten maken met de commissies en het bestuur.
  • Vastleggen van taken en draaiboeken voor een soepele overdracht.
  • Het huis-aan-huis verspreiden van het programmaboekje, hierdoor zijn Chaamse ondernemers meer bereid te sponsoren. 
  • Pogen de grote sponsors te contracteren voor een langere periode. 
  • Met een juiste mix van wielrennen, entertainment en VIP werken aan een volwaardig evenement voor jong en oud om een breder draagvlak te creëren voor het erfgoed bruggen slaan met Chaamse bewoners.
  • Zorgen voor aanwas in nieuwe ideeën en voldoende organisatiekracht om het erfgoed lang uit te dragen met het Chaams Kampioenschap en het beter betrekken van meerdere personen bij de organisatie. 

2014-2015

  • De website van de Acht blijven bijhouden.
  • Verspreiden van routeboekje genaamd 'Wandel of fiets de Acht' met de route van de Acht en weetjes over de traditie van de Acht bij markante punten in en om Chaam. 
  • Blijven doorgaan met de wekelijkse pagina met weetjes, historie en aankondigingen over de Acht van Chaam in de weken voor het evenement. Daarnaast doorgaan met de wielerspecial met speciale aandacht voor wielrennen, historie en het evenement van nu.
  • Sociale media, zoals Facebook en Twitter actief bijhouden.

Contact

Stichting Acht van Chaam
Postbus
Chaam
Website