De schipper Bruine Vloot vaart samen met passagiers op traditionele schepen uit om recreatieve en/of educatieve redenen. De Bruine Vloot wordt ook wel chartervloot genoemd. De schipper waakt samen met de bemanning over de veiligheid terwijl zij zich op een zo duurzaam mogelijke manier van A naar B verplaatsen. Dit vereist specifieke kennis en vaardigheden over en rond het schip, de navigatie en de meteorologie. Naast nautische kennis hebben zij ook kennis over de natuur, geografie en de omgeving in brede zin.
De passagiers doen vaak actief mee met de bemanning. Onder begeleiding zetten zij de zeilen, trimmen, klimmen zij in de want, bedienen de zwaarden of draaien ze mee in de wachten. Soms laten zij zich alleen vervoeren en vermaken.
Ook het onderhoud van het schip en de techniek aan boord horen erbij. Als er niet wordt gevaren, meestal in de winter, worden de zeilen gecontroleerd en hersteld, en pakt men kleinere klussen op als roest bikken, schilderen, lakken en schoonmaken. Ook volgen schippers en bemanning opleidingen en cursussen. Elke schipper van de Bruine Vloot is opgeleid en gediplomeerd, maar de praktijk is de grootste leermeester. Iedere schipper is als deksman of ‘maat’ begonnen en heeft zo het vak aan boord geleerd: het jargon, de handelingen bij het zeilen, het aanleggen en afmeren, het aansturen van de passagiers en het manoeuvreren in de havens.
De schepen van de Bruine Vloot vormen het levende decor van veel havensteden. Tijdens het zeilen dragen de schepen en de schippers bij aan het cultuurlandschap. Op internationale maritieme evenementen (‘sails’) trekken ze een miljoenenpubliek.
