Brabantse orgelcultuur

De Brabantse Orgelfederatie (BOF) heeft de Brabantse Orgelcultuur bijgeschreven in de Inventaris.
Bij de Brabantse Orgelfederatie zijn zowel individuele personen als organisaties aangesloten. Dit zijn onder andere organisten (professioneel en amateurs), orgelbouwers, orgeldeskundigen, orgelonderzoekers, conservatoria en muziekopleidingen.

Naast de directe beoefenaars zijn er ook een aantal ondersteunende organisaties/beoefenaars actief zoals Orgelkids, het maandblad De Orgelvriend, de Katholieke Dirigenten-en Organisten Vereniging (KDOV) en de Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici (KVOK).

In Brabant worden vanaf de middeleeuwen pijporgels gebouwd. Rond 1500 maakte het orgel een grote ontwikkeling door, met als voornaamste kenmerk de mogelijkheid een of meer rijen pijpen - registers - afzonderlijk te laten klinken én de introductie van nieuwe geluiden, zoals imitaties van bestaande muziekinstrumenten als fluit, kromhoorn, cornet, trompet, schalmei etc. Door middel van andere klankkleuren zoals registers mixtuur en cymbel kreeg het orgel een heldere en doorzichtige zilverachtige klankkleur. Brabantse orgelbouwers stonden aan de basis van vernieuwingen. Aanvankelijk bestond de orgelmuziek niet uit zelfstandige composities maar waren het omzettingen van bestaande geestelijke muziek. Brabant kende in de 15e en 16e eeuw een twaalftal vooraanstaande componisten die veel geestelijke muziek voor de eredienst componeerden. Bij het uitbreken van de tachtigjarige oorlog en de beeldenstorm verdween een deel van het muzikaal areaal naar de uiteinden van de Zuidelijke Nederlanden. Het gebruik van het orgel en daarmee de orgelcultuur kwam op een laag pitje te staan of werd zelfs geheel verboden. Eind 17e eeuw kwam de (katholieke) orgelcultuur schoorvoetend terug. De orgel- en vocale muziek stond in het teken van de eredienst maar het non-paapse bewind tussen 1648 en 1795 bleef een belemmering. Het tij keerde bij het herstel van de bisschoppelijk hiërarchie in 1853, dat leidde tot de bouw van veel nieuwe kerken. De kerkmuziek kreeg eind 19e eeuw een kerkelijk keurmerk dat de creativiteit van de componisten ernstig hinderde. Met de ontkerkelijking in de zeventiger jaren van de 20^ste eeuw kwam ook de Brabantse orgelcultuur onder druk te staan. Door de ontkerkelijking is een neerwaartse spiraal van de orgelcultuur waarneembaar. De religieuze orgelpraktijk is verminderd en de concertpraktijk kreeg meer aandacht. In de 21^ste eeuw is nog een handvol Brabantse orgelmakers actief. De Brabantse componisten genieten echter bekendheid buiten de provinciegrenzen. De opleiding van organisten geschiedt via de plaatselijke muziekscholen, privé onderwijs en conservatoria.

2024-2026

• Men hanteert een nauwkeurig financieel beleid waarbij inkomsten worden gegenereerd uit subsidies, concerten en uit BOF-producties, zoals cd's, jaarmagazine Brabants Orgelrijkdom, orgelexcursies.
• Jeugdige toetsenisten worden in de gelegenheid gesteld kennis te maken met een orgel.
• Via scholen worden orgelexcursies voor de jeugd/jongeren aangeboden.
• Er wordt een portefeuillehouder Jeugd/jongeren aangesteld binnen Bestuur Brabantse Orgelfederatie.
• Men gaat jonge aankomende organisten ondersteunen door hen concerten te laten geven, hun een podium geven, onder meer via de BOF-excursies.
• De samenwerking met andere organisaties wordt geïntensiveerd met intensiveren door middel van excursies met de KVOK, Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici en het maandblad De Orgelvriend.
• Het BOF-Orgelkids project wordt in geheel Noord-Brabant, regionaal en plaatselijk doorgezet  waardoor nog meer jongeren kennis kunnen nemen van een pijporgel.
• Men gaat publicaties uitgeven over Brabantse componisten, hun werken, organisten en orgelbouwers.

2020 -2023

• Via excursies naar orgels in kerken en concertzalen het orgel door heel Brabant als concertinstrument promoten.
• Cycli van festivals organisen; een Festival nieuwe muziek, een Festival improviseren en een Festival Brabantse componisten.
• Het orgel promoten als concertinstrument om het orgel uit de kerkelijke context te plaatsen.
• De geproduceerde cd’s van de in Brabant aanwezige orgels wereldwijd via het digitale kanaal organroxx.com ten gehore brengen.
• De samenwerking met de KVOK, Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici en het maandblad De Orgelvriend intensiveren d.m.v. excursies.
• De band met Fontys Conservatorium Tilburg versterken.
• Regionale bijeenkomsten organiseren voor professionele Brabantse organisten.
• Doorgaan met het samenwerken met andere Orgelkringen in Nederland.
• De samenwerking met Orgelkids Nederland, waarmee jongeren worden betrokken bij het pijporgel, continueren.
• Bij de sluiting van kerken contact opnemen met de betrokken parochies om het orgel te behouden.