De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Fierljeppen (oorspronkelijk: sierlijk springen) is een traditionele sport waarbij een atleet probeert met behulp van een polsstok een zo groot mogelijke afstand over een sloot/water te overbruggen. Een sprong begint met het maken van een korte felle sprint naar de polsstok, gevolgd door een insprong, het klimmen naar de top van de polsstok om uiteindelijk met een afsprong in een zandbed te landen. Hoe verder een stok wordt gezet, hoe meer snelheid nodig is in de aanloop, hoe groter de mogelijke afstand wordt. Het op goede afstand zetten van de pols en een goede aanloop kunnen bepalen dat de pols langzaam over het dode punt gaat. Dat is van belang om meer tijd te hebben om te klimmen. Een goede afsprong uit de stok kan de springafstand aanmerkelijk vergroten. Bij de landing bepaalt de achterste afdruk in het zand de uitslag.

"Slootjespringen" ontwikkelde tot een sport die eisen stelt aan accommodatie en ljepper. De sloot werd een schans, water en een landingsplaats. Het houden van wedstrijden zorgde er voor dat het ljeppen zich ontwikkelde: de geoefendheid in het klimmen nam toe en de polsen werden langer. De hoogte van de schansen, diepte van het water en lengte van de polsen voldoen aan wedstrijdvoorwaarden en veiligheidseisen. Er zijn wedstijden voor Jeugd, 1e en 2e klasse (Friesland ook 3e klasse). De beste sprongen per wedstrijd tellen op tot een klassement, dat bepaalt of je promoveert of degradeert.Op basis daarvan wordt bepaald wie aan speciale wedstrijden mag meedoen. De speciale wedstrijden zijn het Regionaal Kampioenschap, de tweekamp, de nationale competitie en het Nederlands Kampioenschap.

Beoefenaars en betrokkenen

De Nederlandse Fierljepbond(NFB) heeft twee leden: de Frysk Ljeppers Boun (FLB) en de Polsstokbond Holland (PBH). Beide leden vertegenwoordigen een aantal afdelingen. Gezamenlijk vertegenwoordigen zij een groep van ongeveer 600 actieve fierljeppers in Nederland. Daarnaast zijn er natuurlijk mensen die komen kijken bij wedstrijden, demonstraties en die deelnemen aan clinics.

Geschiedenis en ontwikkeling

De schrijver van het bekende boek 'Toen en Nu' verhaalt de geschiedenis van Maarten van der Meij: de man die met een boodschap, verborgen in een holte van zijn polsstok, in 1573 tussen de Spaanse linies voor Alkmaar door glipte. De polsstok was toen een bekend gebruiksvoorwerp voor mensen die de velden in trokken, onmisbaar in het waterrijke landschap. De bakermat van het polsstok-verspringen in wedstrijdverband is Friesland. Daar werden al in het begin van de jaren '20 ljepwedstijden gehouden. Vanuit de Friese Vogelbeschemingswachten is besloten wedstrijden te gaan organiseren voor fierljeppen en zij hebben daarvoor in 1960 de Frysk Ljeppers Boun opgericht. In 1960 is ook de Polsstok Bond Holland. Tot rond 1975 werd gesprongen met houten polsstokken, die vervangen zijn door aluminium stokken. In 2006, 50 jaar na de eerste wedstrijd, is de overstap gemaakt naar polsstokken van carbon. Deze polsen zijn stugger dan de aluminium pols waardoor ze minder zwiepen. Ook zijn sommige carbonpolsen langer dan de oude aluminiumpolsen. Met het steeds langer worden van de polsen en de daaruit voortvloeiende grotere springafstanden, werd een goed aangepaste landingsplaats steeds noodzakelijker. Sprong men ooit op de oever, nu is dit een (steeds dikkere) laag zand. Het ljeppen gebeurde in het begin vanaf de oever over een sloot. Voor de wedstrijden werden steeds hogere en langere schansen gemaakt om te ljeppen. Het water werd verdiept om een val vanuit een hoger polsstok veilig op te kunnen vangen. Inmiddels zijn uit veiligheid normen vastgesteld waaraan schans en waterdiepte moet voldoen.

Borgingsacties

2022-2025

  • Optie voor een boek, verhalen van oud en jong. Schrijver al gevonden, precieze planning nog afspreken. 
  • Het nieuwe trainingsplan handen en voeten geven. Meer trainingen geven om dit uit te voeren, vooral naast de wedstrijden. Ook extra klasse toevoegen, er zijn meer springers. 
  • Mogelijkheden aan het bekijken hoe het archief het beste te bewaren. 
  • Samenwerkingsmogelijkheden met provincies Holland en Utrecht en met gemeentes aan het verkennen.  
  • Plan voor samenwerken met andere sporten wat intensiveren, ook voor train-de-trainers.  
  • Nieuwe vrijwilligers blijven aantrekken en behouden. 
  • Trainersniveau verhogen. Van hoog naar laag alle niveaus verhogen, dus ook meer coaching voor de ouders bijvoorbeeld. 
  • Trainers werven uit bestaande vrijwilligers en vooral springers. 
  • Bezoeken basisscholen weer oppakken met demo's/ clinics, zodra het mogelijk is. 
  • Nieuwe afdelingen ondersteunen met advies e.d. voor contacten met gemeentes. 
  • Creatief omgaan met de situatie van minder publiek, bijv. door televisie-uitzendingen. 
  • Na corona veel promotie inzetten voor meer publiek. 

2018-2021

  • Het aantal jeugdschansen verder uitbreiden om meer jeugd te kunnen laten springen.
  • Aan de jeugd en publiek laten weten dat het een traditie is en hoe het fierljeppen is ontstaan en gegroeid tot de huidige manier van springen, via de website, bondsbladen, commentatoren tijdens de wedstijden en toevoegen van de  info aan promotiemateriaal.  
  • Jeugd blijven werven en steeds beter opleiden en voor jeugd leukere wedstrijden organiseren. 
  • Werving en opleiden trainer-coaches, trainers en assistent trainers.
  • Zorgen voor het uitdagend houden van de sport voor de jeugd.
  • Voldoende vrijwilligers werven en behouden. 
  • Actieve vrijwilligers nog meer betrekken bij festiviteiten en jubilea. Daarnaast een deel van de actieve vrijwilligers steeds beter herkenbaar maken door middel van kleding.
  • Ouders meer betrekken bij de sport en voor hun een geschikte vrijwilligerstaak zoeken.
  • Het Nederlands Jeugdkampioenschap blijven organiseren, en het Fries - en Hollands kampioenschap voor de Jeugd blijven organiseren. 

Contact

Nederlandse Fierljepbond
Purperreiger 11
3628CE
Kockengen
Utrecht