Racefietsen, ligfietsen, stadsfietsen kinderfietsen, bakfietsen, éénwielers, tandems, deel-fietsen en e-bikes. Deze zijn allemaal onderdeel van de 22,3 miljoen fietsen die Nederland rijk is. Dit is best bijzonder aangezien Nederland maar 17 miljoen inwoners heeft. Het is daarmee het enige land met meer fietsen dan inwoners en daarmee verdient het ook zeker een plekje tussen het Nederlands immaterieel erfgoed.
Fietsen is voor ons Nederlanders veel meer dan een sport. Zowel groot als klein zijn gewend om even de fiets te pakken om op stap te gaan. Nederland heeft daardoor ook een netwerk van ruim 37.000 km aan fietspaden, waardoor je vrijwel overal in het land kunt komen met de fiets.
Maar dit is niet altijd vanzelfsprekend geweest. Toen de fiets in de 19e eeuw populairder werd, was deze vooral voor de waaghalzen, diegenen die het gevaar op wilden zoeken. Over tijd is de fiets echter steeds meer in trek gekomen. Uiteindelijk heeft in de jaren 70 een ware protestbeweging ervoor gezorgd dat deze veilige manier van reizen kon ontstaan. Daardoor kan nu iedereen in Nederland onbevreesd op de fiets stappen.
Zelfs op de lange afstand speelt de fiets vaak een grote rol. Dit is te zien op de stations, waar zich enorme fietsenstallingen bevinden. Uitblinker hierbij is ‘s werelds grootste fietsenstalling bij Utrecht Centraal, waar tot 12.500 fietsen terecht kunnen. Daarnaast zijn ook de blauw-gele OV-fietsen in de afgelopen jaren een vast onderdeel van het stadsbeeld geworden. De huurfiets waardoor je zelfs na je treinreis ‘even op de fiets stapt’.
Maar fietsen is natuurlijk niet alleen een middel van transport. Ook als sport en recreatie wordt het veel beoefend. Zo kun je van mei t/m september serieuze kilometers maken bij een van de honderden recreatieve fietstochten die in ons land worden georganiseerd.
Door deze populariteit heeft een innovatieve fiets economie kunnen ontwikkelen, waar vele bekende fietsmerken uit zijn ontstaan. De laatste grote ontwikkeling hiervan de e-bike, waardoor de actieradius van velen is vergroot. Ook in het buitenland delen we deze kennis, zowel in de vorm van fietstours als het fietsvriendelijk maken van steden.
Om al deze fietsers bij elkaar te brengen zijn verschillende organisaties opgericht. Een daarvan met een overkoepelende functie: het fietsplatform. Hierin komen allerlei organisaties samen om de belangen van de Nederlandse fietsers te behartigen. Hierbij zijn drie belangrijke spelers te onderscheiden. Ten eerste de Fietsersbond, de vereniging die de belangen van alle fietsers behartigd. Daarnaast de ANWB, de organisatie die al vele decennia zorgt voor de toegankelijke fietsroutes. Als laatste van de drie nog de NTFU, de organisatie die de belangen behartigd van de sportieve fietser.
De opname van Fietscultuur in het Netwerk Immaterieel Erfgoed werd ondersteund door:
Stientje van Veldhoven, Staatssecretaris ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
Ans Rietstra, directeur Projecten van Prorail
Roger van Boxtel, president-directeur Nederlandse Spoorwegen
Victor Everhardt, wethouder Stationsgebied gemeente Utrecht
Lot van Hooijdonk, wethouder mobiliteit gemeente Utrecht