Immaterieel Erfgoed & Jongerenculturen

How can an understanding of youth cultures broaden our concept of intangible cultural heritage?

In deze onderzoekslijn is onderzoek gedaan naar immaterieel erfgoed & jongerenculturen. Hoe kan inzicht in jongerenculturen immaterieel erfgoed verbreden?

Jongerenculturen logo.jpg

Design Ontwerphaven

Welke uitdagingen zijn in deze onderzoekslijn geadresseerd?

De onderzoekslijn Immaterieel Erfgoed & Jongerenculturen had als doel meer inzicht te krijgen in cultuuruitingen van jongeren en te leren van borgingstechnieken van jongeren in hun culturele uitingen. Centraal stonden de vragen hoe jongeren hun culturele uitingen beleven en welke processen van borging zich daar afspelen. Hoe denken jongeren over de culturele uiting die ze beoefenen en waarin verschillen ze of komen ze overeen? Wat kunnen we in het immaterieel erfgoedveld leren van de manier waarop jongeren met hun culturele praktijken omgaan?

 

Wat voor activiteiten en onderzoek heeft het Kenniscentrum gedaan?

Er zijn een drietal uiteenlopende cultuuruitingen onderzocht: Scouting, gamen en het Fruitcorso in Tiel. Er zijn semigestructureerde interviews afgenomen met 25 jongeren tussen de 16 en 29 jaar. Daarnaast zijn er ook gegevens verzameld tijdens het game-event CampZone in juli 2019. Hier is een enquête afgenomen bij 20 jongeren.

Aan de hand van relevante aspecten van het borgen van immaterieel erfgoed zijn de drie verschillende casussen met elkaar vergeleken. Door relaties te onderzoeken tussen deze verschillende vormen van immaterieel erfgoed en borgingsaspecten, kunnen we meer leren over de manier waarop jonge mensen omgaan met culturele uitingen en hoe andere immaterieel erfgoedgemeenschappen mogelijk nieuwe borgingsmethoden van jongeren kunnen leren.

Tot slot is er een expertmeeting georganiseerd in 2019 waar jongeren, beoefenaars van immaterieel erfgoed en experts op het gebied van jongerenparticipatie deelnamen. Hier is samen nagedacht over manieren waarop jongeren kennis overdragen, omgaan met de zichtbaarheid van hun culturele uitingen en hoe het vormen van een groep of community een kern is in het voortbestaan van een culturele uiting.

Wat leverde dit op aan nieuwe inzichten?
  • Eigen verantwoordelijkheid betekent betrokkenheid

Uit de casussen is gebleken dat wanneer jongeren een verantwoordelijkheid kregen om bijvoorbeeld iets te organiseren zij een grote mate van betrokkenheid toonden. Dit vertaalde zich naar betrokkenheid op andere terreinen en een gevoel van verantwoordelijkheid voor de hele groep. Er zijn echter ook voorbeelden waarbij jongeren in een denktank mochten meedenken over een project, maar waarna er weinig werd gedaan met de ideeën die zij inbrachten. Dit werkte averechts in de motivatie om actief te zijn. Participatief en gelijkwaardig samenwerken met jongeren is daarom belangrijk in het doorgeven van immaterieel erfgoed. Dit geeft ruimte aan nieuwe energie en creativiteit.

  • Faciliteer plezier

Voor jongeren is het sociale aspect aan een culturele uiting de belangrijkste reden om deel te nemen aan een activiteit. Immaterieel erfgoedgemeenschappen die jongeren willen betrekken zouden daarom extra aandacht kunnen besteden aan het plannen en faciliteren van sociale momenten.

  • Structureer kennisoverdracht onder jongeren

Er zijn verschillende structuren waarin jongeren kennis en vaardigheden doorgeven. Van een georganiseerd systeem, zoals de Scouts, tot lossere verbanden zoals de Fruitcorsoplakkers en de gamers. Het is belangrijk om als erfgoedgemeenschap structuren te bieden aan jongeren om zich te blijven ontwikkelen.

  • Onderschat niet wat jongeren willen leren

De geïnterviewde jongeren geven aan dat zij het leren van nieuwe dingen en persoonlijke ontwikkeling belangrijke factoren vinden om actief te zijn bij een groep of community. Dit gaat van sociale vaardigheden als organiseren tot meer praktische vaardigheden als knopenleggen en lassen.

  • Los imagoproblemen op door meer zichtbaarheid

Binnen alle drie de casussen hadden jongeren te maken met negatieve stereotypen, wat bij sommige jongeren leidde tot schaamte over hun activiteiten. In hun ogen zou meer zichtbaarheid van de culturele uiting en kansen om hun verhaal te vertellen hierbij helpen.

  • Benader culturele uitingen van jongeren niet apart of anders dan andere vormen van immaterieel erfgoed

Veel culturele uitingen van jongeren die we kennen, worden niet alleen door jongeren beoefend. Ook in de onderzochte casussen is te zien dat er een oudere garde jonge mensen is die het voortouw neemt in het opzetten van structuren om een culturele uiting toekomstbestendig te maken. De rollen van beheerders en beoefenaren verschillen daarom niet met andere erfgoedgemeenschappen. Het borgen van de culturele uiting vergt dus eenzelfde benadering.

Concrete producten
  • Verburg, ‘Jongerenculturen en immaterieel erfgoed: leren van beleving en borging’, Volkskunde 2 (2020) 135-144.
  • Rapport Immaterieel Erfgoed en Jongerenculturen (Kenniscentrum 2020)
  • Verslag expertmeeting ‘De Kracht van jong’ (25 november 2019)
  • Hoofdstuk Jongeren in publicatie ‘Houd je immaterieel erfgoed springlevend! Tips en ideeën voor succesvol samenwerken: met wie en hoe?’. In dit hoofdstuk over samenwerken met jongeren gaat het om het vinden van een balans tussen het geven van vertrouwen en verantwoordelijkheden aan jongeren en het bieden van de ondersteuning die nodig is, om samen te werken aan de toekomst van immaterieel erfgoed.

 

Netwerkpartners

In deze onderzoekslijn wordt er samengewerkt met het LKCA en Erfgoed Jong! als netwerkpartners.

Contactpersoon: Susanne Verburg, s.verburg@immaterieelerfgoednl

Alle rechten voorbehouden