De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Amateurtuinders zijn op velerlei manieren het hele jaar door bezig met bodembewerking. Zaaien, grootbrengen, oogsten en verwerken. Hierbij heeft iedere tuinder zijn eigen visie op tuinieren. Waar de één voornamelijk groenten teelt heeft een ander voornamelijk siertuin. Bij de bodembewerking is het belangrijk om een zo goed mogelijk resultaat te creëren. Hierbij is het milieubewustzijn belangrijk en veel verenigingen hebben daarom een verbod op chemisch-synthetisch gewasbeschermingsmiddelen.

De kantine speelt belangrijke rol binnen de verenigingen. Mensen komen hier samen voor activiteiten of om koffie te drinken en verhalen en vragen  worden uitgewisseld. Hoe wordt de mooiste boerenkool geteeld? Tijdens de koffie komen op deze vraag tien verschillende antwoorden. Het sociale karakter van de kantine zorgt ervoor dat mensen zich belangrijk voelen, eenzaamheid wordt er bestreden en er wordt naar elkaar omgekeken. De betrokkenheid onderling is enorm. Op algemene werkdagen wordt er gezamenlijk gewerkt aan het algemeen onderhoud van het complex. Ongemerkt zijn tuinders op meerdere vlakken gezond bezig: ze telen gezonde groenten (zonder gebruik te maken van bestrijdingsmiddelen), maar ze hebben ook een grote dosis gezonde lichaamsbeweging en komen helemaal tot rust wanneer ze bezig zijn met hun tuintje.

Beoefenaars en betrokkenen

De Federatie van Amateurtuinverenigingen spreekt namens de elf Alkmaarse amateurtuinverenigingen. De belangrijkste taak van de federatie vormt het contact met de gemeente. Daarnaast probeert de federatie de verenigingen te ondersteunen, er worden individuele adviezen gegeven aan besturen en  er worden bepaalde onderwerpen te geagendeerd. Discussie onderling maakt dat verenigingen de sterke punten van elkaar overnemen. De besturen van de verschillende verenigingen zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor wat er op hun complex gebeurt. De volgende verenigingen vallen onder de federatie: ATV de Volharding, ATV de Zeswielen, ATV Koedijk, ATV de Omval, ATV de Westdijk, ATV ’t Spruitje, ATV de Kromme Sloot, ATV de Hoefmolen, ATV de Meerweg, ATV de Vrijheid, ATV de Rekere.

De verenigingen tellen tezamen ongeveer 900 leden.

Geschiedenis en ontwikkeling

Alkmaar kent een rijke geschiedenis aangaande het volkstuinieren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood de gemeente Alkmaar volktuinende bewoners de mogelijkheid om in hun eigen voedsel te voorzien. Zo werden er in 1943 maar liefst 1953 tuintjes aan bewoners verhuurd. Na de oorlog werd in de moestuinen nog altijd geteeld, maar het hebben van een eigen, groen plekje om te ontsnappen aan de stadsdrukte werd ook steeds belangrijker. In navolging van andere gemeentes werden ook in de gemeente Alkmaar de volkstuinen opgenomen in de bestemmingsplannen. Zo werd in 1958 in het bestemmingsplan van de wijk Overdie een tuincomplex opgenomen dat door burgemeester Wytema feestelijk werd geopend. Aanvankelijk zijn alle tuinverenigingen begonnen met tuinders die zich voornamelijk richtten op het telen van groenten maar inmiddels zijn veel veranderingen zichtbaar. Vandaag de dag hebben veel tuinders een eigen kas of tuinhuisje en de laatste tien jaar is milieubewustzijn steeds belangrijker geworden. De federatie is ongeveer twintig jaar geleden in samenspraak met de Gemeente Alkmaar in het leven geroepen. De gemeente voerde destijds met iedere vereniging afzonderlijke gesprekken over allerlei zaken. Vanuit de wens om tot één aanspreekpunt voor alle verenigingen te komen vormden de verenigingen één overkoepelend bestuur, de Federatie van Alkmaarse Amateurtuinverenigingen. De daaropvolgende jaren had iedere vereniging één bestuurszetel in het federatiebestuur. Sinds kort bestaat het bestuur van de federatie nog uit drie personen (secretaris, voorzitter, penningmeester) De bestuursleden van de federatie zijn nog steeds leden van de aangesloten verenigingen.

Borgingsacties

  • Men gaat verkennen hoe de verenigingen elkaar op de hoogte kunnen houden van activiteiten die er worden georganiseerd, er wordt een evenementenkalender opgesteld waarin alle verenigingen hun evenementen kunnen vermelden.
  • De Verenigingen worden gewezen op op de enorme toegevoegde waarde die een website kan bieden.
  • Er is reeds een vereniging die nieuwe tuinders koppelt aan ervaren tuinders. Op deze manier hebben ze niet het gevoel in het diepe gegooid te zijn. Men gaat de overige verenigingen stimuleren dit ook doen.
  • Op federatieniveau worden cursusavonden georganiseerd voor de nieuwe tuinders van alle complexen.
  • Men gaat de mogelijkheid stimuleren tot het lopen van stages voor scholieren stimuleren.
  • Er worden open dagen georganiseerd specifiek gericht op jongeren.
  • Tuinders worden voorgelicht over het gebruik van diervriendelijke methoden om te voorkomen dat de gewassen worden aangetast.

Contact

Federatie van Amateurtuindersverenigingen Alkmaar e.o.
Alkmaar