Ouwe Sunderklaas op Texel

Vrijwel iedereen op Texel neemt op een of andere manier deel aan Ouwe Sunderklaas. Kinderen groeien op met de traditie, zien het op straat, horen erover of zien het van hun ouders, familie of vrienden. Tegenwoordig wordt er ook op scholen verteld over de traditie. Vóór het feest vormt de Texelse Courant met overzichten van het belangrijkste plaatselijke nieuws van de afgelopen tijd een inspiratiebron voor de gespeulde onderwerpen. Daarnaast spelen de dorpscommissies een belangrijke rol met het bieden van voorzieningen om te speulen en samen te komen, maar ook door het jureren en uitreiken van prijzen.

De herkomst en exacte ouderdom van Ouwe Sunderklaas zijn onbekend. Wel is bekend dat het vieren van ‘Ouwe Sunder’ in 1816 verboden was vanwege ‘het schrik aanjagen en verstoren van de rust en zelfs het zich vertonen in de gedaante van beesten’. Opvallend is ook dat een gelijksoortige traditie op alle Waddeneilanden voorkomt. Op Texel waren er oorspronkelijk twee data waarop feestgevierd werd: op 5 december was er Nieuwe Sunderklaas en op 12 december Ouwe Sunderklaas. Nieuwe Sunderklaas was het feest van de verklede kinderen. Ouwe Sunderklaas was van oudsher een straatfeest. Hierbij werden verlichte huizen bezocht, maar er werd ook gefeest in herbergen en cafés. Een verklaring voor de twee data wordt door sommigen gezocht in het feit dat er vroeger op 5 en 6 december ronddolende schapen gevangen werden, die vervolgens op 12 december ten behoeve van de kerk verkocht werden als ze niet opgehaald werden. Tot het begin van de twintigste eeuw verkleedde men zich in een wijde, witte broek met witte lappen daarover en een masker, de grim. Op het hoofd droeg men een torenmuts van stevig papier. Na die tijd verschenen andere vermommingen en daar was er altijd een bij van een beer. Na de Eerste Wereldoorlog tot 1935 en tijdens de Tweede Wereldoorlog is er weer een verbod uitgevaardigd. Tegenwoordig wordt er vaak de volgende dag nog nageklaasd, waarbij de resten drank en eten opgemaakt worden. Andere veranderingen zijn dat het tegenwoordig regel is dat de maskers afgaan na het speulen en dat het feest door de dorpscommissies gestimuleerd wordt met prijzen.

2022-2024

• Het immaterieel erfgoed Ouwe Sunderklaas is geborgd in het erfgoedbeleid. Hier zal de komende jaren uitvoering aangegeven worden.
• De Historische Vereniging dit historisch-onderbouwde verhaal achter Ouwe Sunderklaas te laten optekenen en dat actief te delen/promoten in de gemeenschap en stuurgroep.

2019 - 2021

• De jongeren/jeugd nog meer stimuleren om mee te doen met de traditie van het spelen met Ouwe Sunderklaas. Insteek via cultuureducatie in het onderwijs, bijv. door 'theaterlessen' te laten verzorgen en dit af te sluiten met een 'speulbattle' tussen scholen.
• Behouden van de frisfeesten om een plek voor de jeugd en jongeren te hebben waar ze feest kunnen vieren zonder de aanwezigheid (en verleiding) van drank en drugs.
• Ook voor de kleintjes een drugs- en alcoholvrij omgeving aanbieden. Dit item breder inzetten met de 'IJslandse aanpak' die we gaan hanteren.

 2015 - 2018

• Ouders vragen om meer aandacht te geven aan het spelen (door de kinderen) op 12 december. De jeugd is immers de toekomst van de traditie.
• De gemeente vragen om aandacht te schenken aan de risico's van overmatig alcoholgebruik.
• Texelse media vragen om (meer) aandacht te geven aan de betekenis van de traditie en het belang van spelen. 
• Ouderen uitnodigen om actief deel te nemen aan Ouwe Sunderklaas.
• De VVV verzoeken om veel aandacht te geven aan de rol die het spelen in deze traditie vervult. Aangeven dat toeristen van harte welkom zijn op 12 december, maar wel met respect voor deze traditie.