De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Ieder jaar op Eerste Pinksterdag dansen er ongeveer honderd pinksterbruidjes in Borne. Folkloregroep Borne organiseert de activiteiten. Op de vrijdag voorafgaand aan Pinksteren worden acht tot tien bogen, die later door bruidjes worden gedragen, en een grote pinksterkroon met een doorsnee van anderhalve meter versierd met vers dennengroen. Op zaterdagmorgen oefenen de meisjes het traditionele liedje ‘Rosa, Rosa, bloemen op je hoed’ en de bijbehorende kringdans. De meisjes worden verdeeld in acht tot tien groepen. Van elk groepje wordt één meisje tot Rosa gekozen. Zij krijgt een speciale lange, witte jurk te leen en speelt een hoofdrol in het dansje en het liedje. Op zondagochtend, Eerste Pinksterdag, worden verse bloemen in de boogjes en de kroon gestoken. Om tien uur starten de groepen bruidjes vanuit verschillende plekken in Borne hun tocht naar het centrale Dorsetplein. In iedere groep wordt door twee meisjes een boog meegedragen. Onderweg wordt er geregeld gestopt om te dansen en zingen. De meisjes bellen dan eerst aan bij de huizen in de directe omgeving om de mensen uit te nodigen om te komen kijken. De toeschouwers geven na afloop wat lekkers of kleingeld.

Beoefenaars en betrokkenen

De Folkloregroep Borne heeft de leiding bij de organisatie. Voor de traditie zijn niet alleen de bruidjes en hun ouders actief, maar honderden mensen uit Borne. Ook trekt de traditie ieder jaar toeristen. De basisscholen zijn nauw betrokken, scoutinggroep St. Stephanus Martina en Fanfare en Malletband St. Gregorius uit Hertme. Ondernemers uit Borne stellen bloemen en andere materialen beschikbaar.

Geschiedenis en ontwikkeling

Pinksteren wordt wel in verband gebracht met de komst van de lente. Het verse groen, de bloemen en de uitgeblazen eieren in de pinsterkroon staan symbool voor nieuw leven en vruchtbaarheid. Het kiezen van de  pinksterblom of pinksterbruid kwam in de achttiende en negentiende eeuw in meer streken voor. Huwbare jongens kozen een bruid uit de ongetrouwde meisjes van de gemeenschap en versierden haar met bloemen en een kroontje. De geschiedenis van de Pinksterbruidjes in Borne is wel zeker driekwart eeuw oud. Er zijn foto’s van Pinksterbruidjes van voor de Tweede Wereldoorlog. De katholieke parochies en de scouting speelden nog tot in de jaren negentig een rol bij de werving van de bruidjes. Sinds 1980 organiseert de Folkloregroep Borne het optreden. De laatste twintig jaar zijn de basisscholen ook nauw betrokken bij de werving van de bruidjes. De routes die worden gelopen, wisselen de laatste jaren regelmatig. Zo wordt er rekening gehouden met de wijken van waaruit veel deelname is en met nieuwbouwijken. Recentelijk is er meer aandacht voor de bewoners van het plaatselijk verzorgings- en verpleeghuis.

Borgingsacties

2020-2023

  • Actief benaderen van jeugd via het medium www.borneboeit.nl
  • Een eigen poule voor leidsters organiseren.
  • Betrekken van de scholen door persoonlijk contact om samenwerking te versterken.
  • Nieuwe routes door nieuwbouwwijk handhaven wegens groot succes en animo vanuit de scholen.
  • Selectief kiezen waar foto's te plaatsen voor expositie. Goed om te kiezen voor tentoonstellen van pinksterbruidje bij plaatselijke (maar landelijk bekende modezaak) aan het Dorsetplein.

2016-2019

  • De plaatselijke ondernemers nog meer betrekken bij de traditie door plaatsing van foto's van de traditie (die eerder gebruikt werden in de tentoonstelling) in hun etalage. 
  • In de nieuwbouwwijk 'De Bornsche Maten' routes organiseren. 
  • De foto's van de tentoonstelling elders tentoon laten stellen.
  • De folder breder verspreiden in Twente (meerdere VVV's en horecapunten in de regio).
  • Het nieuwe PR materiaal (banners, spandoeken en lichtreclameborden) in gebruik nemen.
  • Intensief gebruik maken van sociale media.

2014-2015

  • Ex-pinksterbruidjes (vanaf 14 jaar) benaderen als hulpleiding. Zo krijgen ze inzicht in de taken en verantwoordelijkheden. 
  • Leden van de Folkloregroep op bezoek laten gaan bij de scouting om nieuwe mensen te enthousiasmeren voor de traditie.
  • De Folkloregroep uitgebreiden.
  • De nieuwbouwwijk 'Bornsche Maten' bewust bij het feest betrekken door daar een route te plannen. 
  • Folder maken door de Folkloregroep en die breed verspreiden in Twente (meerdere VVV's en horecapunten in de regio).
  • Nieuw PR materiaal (banners, spandoeken en lichtreclameborden) laten maken.
  • Intensief gebruik makenvan sociale media.
  • Het evenement 'Beleving Pinksterbruidjes Jong en Oud' houden. Ouderen samen met jongeren tentoongestelde foto's laten kijken en verhalen en ervaringen uitwisselen. 

Contact

Folkloregroep Borne
Aster 2
7621 AJ
Borne
Website