Handschrift

Iedereen die met de hand schrijft is een beoefenaar van het handschrift, daardoor is het een breed gedragen ambacht. Het Platform Handschriftontwikkeling zet zich als overkoepelend aanspreekpunt in voor de borging van het ambacht en als vraagbaak en informatiepunt voor het handschrift in Nederland. Ook andere partijen zijn betrokken, zoals: Klassenpost, Mercator & Stroes in beweging. Ouders en leerkrachten geven het handschrift door aan de volgende generatie door het schrijven aan te leren en te onderhouden. Onze onderwijswetgeving, de Wet op het Basisonderwijs, vraagt van leerlingen een vlot en leesbaar handschrift.

Het handschrift is ontstaan uit de behoefte om informatie op een andere wijze te communiceren dan door middel van mondelinge overdracht, en wel door het vastleggen op een leesbare manier voor anderen. Dit kwam in de loop van de tijd tot uiting in bijvoorbeeld rotstekeningen, hiërogliefen, spijkerschrift, lettertekens. Voor de ontwikkeling van het schrijven als cultuurverschijnsel en het ontstaan van letterschrift moeten we terug gaan tot ongeveer 1800 voor Christus. De Semieten trokken het hoog ontwikkelde Egypte binnen en troffen daar een beeldschrift aan dat uit onder andere hiërogliefen bestond. De Semieten ontwierpen uit deze mengelmoes van hiërogliefen en letters een semantisch alfabet: de klank werd daarbij het uitgangspunt van het letterbeeld.

Eigenlijk is het vrij recent dat schrijven door alle lagen van de bevolking wordt beoefend. Sinds de Lager Onderwijswet uit 1920 krijgt elk kind schrijven op school aangeleerd; het valt onder het vak Nederlands sinds de Wet op het Basisonderwijs van 1981.

Door de jaren heen heeft het handschrift zich op een natuurlijke wijze ontwikkeld, waarbij het steeds vernieuwd en aangepast wordt onder invloed van de waardebepalingen van elke volgende cultuurperiode. Door de opkomst van digitaal komt het handschrift onder druk te staan, maar schrijven met de hand blijft zeer persoonlijk, waarmee men zich onderscheidt van typen op een toetsenbord.

2023-2025

• Organiseren van de jaarlijkse Dag/Week van het Handschrift. Op de (binnenkort vernieuwde) website van het Platform zijn alle voorgaande lesbrieven in het kader de Dag/Week van het Handschrift opgenomen en gratis te downloaden.
• Zoeken naar samenwerkingen met personen en instanties die het publiek via sociale media bereiken.
• Advies geven aan overheid via commissie Schrijven.nl. Er wordt bijvoorbeeld gepleit voor het maken van aantekeningen bij de lessen op schrift in plaats van op de laptop.
• Versturen 4x per jaar de digitale nieuwsbrief Penmail. Hierin worden artikelen en wetenschappelijke inzichten op het gebied van schrijven met de hand uitgelicht.
• Onderzoeken hoe de communicatiekanalen beter benut kunnen worden, en ook of er nieuwe communicatiekanalen aangeboord kunnen worden.
• Doelgroepenonderzoek. Waar hebben scholieren, studenten en docenten behoefte aan? Zo ervoor zorgen dat de tools die wij ontwikkelen beter aansluiting vinden. Zoals bijvoorbeeld het door ons ontwikkelde schrijfspel, hoe krijgen we dit beter onder de aandacht?
• Inventariseren met welke organisaties/opleidingen samenwerking mogelijk is. We denken buiten onze eigen grenzen en kijken naar creatieve opleidingen, kunstenaars die met kalligrafie bezig zijn, of graffiti-artiesten.
• Leden motiveren zich actief in te zetten door aan nieuwe leden van het platform een vragenlijst voor te leggen waarin we vragen naar hun inzichten en wensen: welke ideeën hebben ze? Waar lopen ze tegenaan? Welk netwerk hebben ze en zouden ze dat kunnen inzetten? Waar liggen hun ambities? Zo creëren we ruimte voor nieuwe ideeën.
• Ons netwerk gebruiken om ingangen te vinden bij scholen in het PO en VO en PABO-opleidingen. Vragen of we een (gast)les mogen verzorgen en in gesprek met scholieren of studenten. Waarom schrijven zij wel/niet met de hand? Waarom zouden ze met de hand schrijven? De bevindingen op een rijtje zetten en kijken of we met deze data wat kunnen

2019-2021

• Jaarlijks een nationale dag/week van het handschrift organiseren, met het accent op het erfgoed.
• Jaarlijks Klassenpost organiseren, met pleidooi voor handgeschreven communicatie tussen scholen.
• Op verzoek verzorgen van gastlessen, voordrachten en workshops.
• Schrijfspellen ontwikkelen voor jongeren, met op ludieke wijze aandacht voor schrijven met de hand.-