Een terugblik op een geslaagde General Assembly van het 2003 Unesco Verdrag in Parijs

Elke twee jaar vergaderen alle staten die zich hebben aangesloten bij het Unesco Verdrag voor immaterieel erfgoed in Parijs. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) sluit altijd aan bij deze vergaderingen, ook wel de General Assembly genoemd. Dit jaar vond de General Assembly plaats op 11 en 12 juni in Parijs. Onze wetenschappelijk medewerker, Susanne Bergwerff-Verburg, was namens het KIEN aanwezig en blikt in dit artikel terug op een geslaagde bijeenkomst.

Nederland bij GA 2024 kopie

Terug- en vooruitkijken

Als een van de belangrijke punten stonden de verslagen van het Intergouvernementeel Comité en het Secretariaat van Unesco op de agenda. Deze rapporten blikken terug op ontwikkelingen en activiteiten van de afgelopen twee jaar. Hierin werd bijvoorbeeld teruggekeken op de festiviteiten voor het twintig-jarig jubileum van het Verdrag. Ook werd in het rapport van het Secretariaat genoemd dat er de komende jaren wordt voortgebouwd ontwikkelde documenten, zoals de Seoul Vision for the Future of Safeguarding Living Heritage for Sustainable Development and Peace’ en de declaratie van de UNESCO World Conference on Cultural Policies and Sustainable Development – MONDIACULT 2022. Deze twee breed gedragen declaraties geven aan dat duurzame ontwikkeling nog steeds het belangrijkste onderwerp van de komende tijd is in het veld van immaterieel erfgoed.

Ook noemt het rapport dat er op drie thematische onderwerpen verder gewerkt wordt. In 2023 verscheen al de nota over de economische dimensie van immaterieel erfgoed. In de komende jaren zullen er ook nota’s worden gepubliceerd door Unesco over immaterieel erfgoed en klimaatverandering en over het borgen van immaterieel erfgoed in een stedelijke context. Deze nota’s zullen ook interessant zijn voor de Nederlandse situatie.

Focus op borgingsacties

Het borgen van immaterieel erfgoed is de kern van dit Verdrag. Om de aandacht hier meer op te vestigen, startte op initiatief van Zweden in 2021 een traject om artikel 18 uit het Verdrag beter in de praktijk te brengen. Dit artikel draait om het zichtbaar maken van borgingsacties. Eén van de instrumenten om dit te bereiken, is het (internationale) Register van goede borgingsacties.

De afgelopen jaren hebben landen en staten voornamelijk vormen van immaterieel erfgoed aangedragen voor de Representatieve lijst. Door de criteria voor het Register laagdrempeliger te maken, is de hoop dat meer landen zich zullen inzetten om voor het Register goede voorbeelden van borgingsacties in te dienen. Zo is het aantal criteria verlaagd van negen naar vier. Bekrachtigd is in deze vergadering dat alle vier de criteria voldaan moeten zijn om op het Register te kunnen worden bijgeschreven.

Nieuw geaccrediteerde NGO’s

Wel 58 NGO’s van over de hele wereld werden dit jaar geaccrediteerd bij Unesco. Alle NGO's die zijn aangesloten bij Unesco vormen samen een netwerk: het ICH NGO Forum. En nu is dit netwerk bijna 60 NGO's rijker. Een belangrijk aandachtspunt bij het ICH NGO Forum is dat er méér NGO's bijkomen uit verschillende delen van de wereld: momenteel komt het grootste aantal NGO's namelijk uit Europa.

Hoewel het ICH NGO Forum zich al jaren inzet om meer NGO's uit verschillende delen van de wereld aan te laten sluiten, is er tijdens deze vergadering ook een voorstel aangenomen voor een concreter plan van aanpak vanuit het Secretariaat om dat te doen. Een belangrijke stap, omdat de State Parties hiermee de belangrijke rol van NGO’s in de uitvoering van het Verdrag onderstrepen.

Ambacht van mandenmaken in het zonnetje

In de lunchpauzes en na afloop van de vergaderdag werden ook veel interessante bijeenkomsten georganiseerd. Zo ook vanuit de redactie van #HeritageAlive, het tijdschrift vanuit het ICH NGO Forum. Het volgende thema van #HeritageAlive is ‘Basketry’ – mandenvlechten. Om dit ambacht ook in Parijs onder de aandacht te brengen, werden er manden gepresenteerd uit Suriname, Marokko, Noorwegen en Nederland. Een Noorse meestermandenmaakster gaf een presentatie over haar werk en daarna kregen deelnemers de kans zelf materiaal te voelen en te vlechten.

De manden uit Nederland werden gemaakt door Mieke Langenhuizen en Sander van der Wielen. Zij zijn beiden lid van de Vereniging van Vlechters, die in 2014 het ‘vlechten van gebruiksvoorwerpen’ bijschreef in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Hier lees je meer over de manden van Sander en Mieke.

Foto manden voor UNESCO tentoonstelling

Mieke Langenhuizen en Sander van der Wielen met de twee manden die ze hebben gevlochten. Deze manden gingen mee met KIEN naar de jaarlijkse General Assembly van Unesco.

Klimaatverandering

Tot slot organiseerde de werkgroep ICH, Climate Change and the Environment van het ICH NGO Forum ook een bijeenkomst. Via voorbeelden uit Colombia, Panama, Bangladesh, België en Canada werd het belang van de verklaring over immaterieel erfgoed en klimaatverandering benadrukt.

Lees hier het bericht over deze verklaring.

Volgende vergadering

De volgende vergadering vanuit dit Verdrag is gepland van 2 tot 7 december 2024 in Paraguay. En uiteraard zijn wij van het KIEN daar ook weer bij!

Alle rechten voorbehouden