De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Hennakunst is het maken van tijdelijke versieringen op de huid met kleurstof uit hennabladeren. De blaadjes worden gedroogd en vermalen en er wordt onder meer rozenwater en citroensap aan toegevoegd, zodat het een pasta wordt. De pasta wordt aangebracht met een glazen injectiespuit zonder naald, of een spuitzakje. Met de hennapasta worden tekeningen op de huid gemaakt. Na het intrekken en afwassen van de pasta blijft er een roodbruine kleur op de huid achter, die na circa twee dagen op zijn donkerst en mooist is. Na ongeveer twee weken is de versiering verdwenen.

Het maken van hennaversieringen is een traditie voor en door vrouwen, wordt gebruikt bij feestelijke gelegenheden en is nauw verbonden met de bruidstraditie in vele landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De eerste dag van de bruiloft is de hennadag. De voeten, enkels, handen en polsen van de bruid worden uitvoerig versierd en ook bij haar vrouwelijke gasten worden kleine versieringen aangebracht. De symbolen die gebruikt worden, zijn die van vruchtbaarheid, kracht en geluk of dienen als bescherming tegen het boze oog. De patronen en motieven zijn per land of streek verschillend en vertonen vaak overeenkomst met andere ambachtsvormen, zoals borduurwerk en schilderingen.

Beoefenaars en betrokkenen

Fatima Oulad Thami is half Nederlands, half Marokkaans. Ze is neqacha, hennakunstenares. Het woord komt van ‘versieren, decoreren’. De kunst van goede hennaversieringen maken zit hem in het aanbrengen van de versieringen, zonder voorbeeld, uit de losse pols. Met haar bedrijf Hand of Fatima geeft ze workshops en demonstraties op festivals, scholen en evenementen, maar doet ook de traditionele bruiloften en ‘los’ werk. Fatima zet zich in om de tradities van henna (niet alleen het decoreren maar ook de verhalen erachter) door te geven aan volgende generaties.

Geschiedenis en ontwikkeling

Het gebruik van henna is al eeuwen oud. Er zijn mummies gevonden met hennaversieringen op het haar en de nagels. Het lijkt erop dat dit algemeen gedaan werd in de landen waar de hennaplant groeit. De hennanacht werd over de hele wereld gevierd op plaatsen waar de hennaplant groeide, door onder meer joden, moslims, sikhs, hindoes en christenen.

Vroeger waren - vooral onder de elite - sierlijke motieven al in zwang. Gewone mensen, die geen professionele hennakunstenares konden betalen, brachten zelf eenvoudige versieringen aan met een stokje. Omdat de hennatraditie eeuwenlang mondeling van vrouw op vrouw werd doorgegeven, is er weinig opgeschreven over de technieken en gebruiken.

De hennatraditie in Nederland heeft veelal een Turkse of Marokkaanse oorsprong. Vaak wordt er een mix van stijlen aangebracht, bijvoorbeeld de Indiase met traditionele Fessi-motieven (uit het Marokkaanse Fès). Veel mensen kennen de symboliek van de verschillende afbeeldingen niet meer en de figuren zijn mode-afhankelijk geworden. Er worden nu bloemen, paisleyfiguren, glitters, kristallen en edelsteentjes gebruikt. Een nieuw fenomeen is het versieren van de buik van een zwangere vrouw met henna. Ook wordt er soms door Nederlandse bruiden een hennafeest gegeven.

Borgingsacties

2024-2026

  • Er wordt gekeken naar of en hoe er in de toekomst aangesloten kan worden bij MBO's.
  • De ontwikkeling van nieuwe lesstof wordt voortgezet.
  • Omdat het aantal volgers op sociale media flink gegroeid is ten opzichte van vorige periode wordt   er doorgegaan met de inzet van de Socials bij het informeren over de Hennakunst.
  • Men blijft jaarlijks meedoen aan het RAUM event in Utrecht.
  • Er wordt onderzoek gedaan naar fondsen om verschillende samenwerkingen op te zetten.
  • Er wordt onderzocht hoe het Meester Gezel project van het FcP op een andere manier financieel voortgezet kan worden.

2021-2023

  • Meer informatie geven over henna en achtergronden op sociale media en website. 
  • Meer inzetten op videofilmpjes, middelen daarvoor aangeschaft. 
  • Vanwege de coronacrisis de lessen die nog ingepland staan, aanpassen zodat ze geschikt worden om online te kunnen geven. 
  • Henna Academy weer een stapje verder professionaliseren. De methodieken en het lesmateriaal onder de loep leggen en daar aanpassingen aan doen. Doel is een driejarige opleiding met concrete toetsingsmomenten om de werkhouding positief te stimuleren. Het lesmateriaal verspreiden over een langere periode zodat we er dieper op in kunnen gaan. 
  • Blijven netwerken in de hoop de juiste mensen tegen te komen die ervaring hebben met in het bestuur om een "Henna Kunst Stichting" op te zetten.
  • Informatie bieden over biologische henna-middelen. In de webshop informatie verstrekken door middel van instructie en uitlegvideo’s over onveilige en niet-duurzame henna-middelen die via grote online shops verkocht worden. Het is een probleem dat eigenlijk niet "ongezien" mag blijven.

2016-2020

  • Als Hand of Fatima een voorbeeldfunctie vervullen en andere henna-artiesten versterken door de mogelijkheden te laten zien. 
  • In de webshop van hand of Fatima uitsluitend ingrediënten van goede kwaliteit verkopen, zodat de henna op een professionele en verantwoorde manier aangebracht kan worden.
  • Doorgaan met het geven van workshops, lezingen, demonstraties.
  • Het forum op Facebook voortzetten, op het forum wordt dagelijkse basis veel kennis uitgewisseld wordt.
  • In samenwerking met een andere henna-artieste gedurende een maand een hennacafé inrichten om de fine-line-art tentoon te stellen en activiteiten te organiseren zoals workshops, hennasessies, een persavond en een grote bijeenkomst voor alle henna-artiesten in Nederland. 
  • Op uitnodiging hennaworkshops verzorgen op twee grote internationale hennaconferenties in de VS en Engeland. Hier kennis uitwisselen tussen de beste henna-artiesten wereldwijd. 
  • Jaarlijks hennabijeenkomsten organiseren voor artiesten in Nederland om de contacten onderling goed te houden en kennis en technieken uit te wisselen.

2012-2015

  • Het oprichten van de Stichting Henna Hollanda om een nationaal netwerk te creëren en het vak naar een hoger plan te tillen in Nederland. Het opbouwen van wederzijds respect en samenwerken.
  • Doorgaan met het geven van workshops op scholen, festivals.
  • Het organiseren van lezingen, bijeenkomsten, workshops om henna-artiesten te laten professionaliseren en specialiseren in de verschillende stijlen en hoe begin je een henna-bedrijf.
  • Meer in de (sociale) media aanwezig zijn en netwerken uitbreiden

 

Contact

Hand of Fatima
Reijerweg 83
2983 AN
Ridderkerk
Zuid Holland
Nederland
Website