Plateelschilderen in Gouda

In Gouda zijn nog enkele personen die zich met het plateelschilderen bezighouden en bij de nog in leven zijnde schilders van de voormalige plateelbakkerijen is nog veel kennis aanwezig. Trudy Otterspeer is als leerling-plateelschilder opgeleid bij Plateelbakkerij Zenith in Gouda. Zij heeft het atelier ‘Ambachtelijk Plateel’ en verzorgt cursussen en workshops plateelschilderen. Bij de Stichting Bevordering Beroepsopleidingen Gouda (SBB) is een vakopleiding voor keramiek, waar nog steeds het plateelschilderen aangeboden wordt.

Sinds de zeventiende eeuw wordt met ‘plateel’ onderscheid gemaakt van het Chinees porselein. In Gouda werd vanaf de zeventiende eeuw ook gebruiksaardewerk geproduceerd. In 1898 werd in Gouda plateelbakkerij Zuid-Holland opgericht. Deze fabriek maakte in navolging van fabrieken in Purmerend, Utrecht en Den Haag sieraardewerk van met vloeibare gietklei gegoten vormen. Rond 1900 ontwikkelde men in Gouda een eigen techniek en stijl die men Gouds plateel noemde. De kleur van de gietklei was meestal wit maar kon ook, door toevoeging van pigmenten, rood of groen zijn. De eerste decennia van de twintigste eeuw was het Gouds plateel enorm populair, maar na een staking en de crisis kwam er een eind aan deze populariteit. Tijdens en direct na de oorlog werd er enkel gebruiksaardewerk gemaakt. Een korte bloeiperiode van sieraardewerk volgde die tot midden jaren zestig duurde. Tegenwoordig bestaan nog enkele fabrieken in Nederland waar plateel gemaakt wordt, daar wordt het handwerk meestal gecombineerd met transfers (zeefdruk). Daarnaast zijn nog enkele zelfstandige plateelschilders werkzaam.

2023-2025

• Meer samenwerkingen aangaan met kunstenaars die interesse hebben in het ambacht om zo de kennis en kunde rond het immaterieel erfgoed op bestendige wijze door te geven.
• Analyseren wat nu precies de verschillen zijn tussen ‘het’ Delfts Blauw van verschillende kunstenaars (iedere schilder heeft zijn eigen 'handschrift', ook ik). De ambitie om deze analyse uit te voeren kwam op n.a.v. de vraag van een kunstenaar en deze kunstenaar is ook betrokken bij de uitvoeren.
• Het ambacht breed inzetten. In opdracht werken aan ontwerpen voor muntranden en muntafbeeldingen voor munten die voor speciale gelegenheden geslagen worden. De randen van munten en van Delftsblauwe borden kennen overeenkomsten in composities en stijl, vandaar dat plateelschilderen kan worden ingezet.

2021-2023

• Onderzoek naar doelgroep, die ambachtelijk gemaakt werk kan waarderen en betalen.
• Op zoek naar vernieuwing en uitdaging: onderzoek naar doelgroep (keramisten of kunstenaars) die plateelschilderen en met wie samengewerkt zou kunnen worden.
• Naamsbekendheid vergroten binnen eigen stad Gouda door meer te posten op Social Media.
• Nieuwe website activeren.
• Eigen schildertechniek verder ontwikkelen. Deze ontwikkeling kan bijdragen tot meer samenwerking met keramisten en kunstenaars.

2016-2020

• De contacten met de andere plateelschilders verder uitbreiden en aan kennisuitwisseling doen. Open staan voor vernieuwing door samenwerking met keramisten. Inmiddels is gebleken dat de toerist die iets meer te besteden heeft en de liefhebbers van kunst dit interessant vinden. Een nieuwe doelgroep is daarmee bereikt. 
• Zelf tijd vrijmaken voor nieuwe technieken en toepassingen, eigen schildertechniek verder uitbreiden. Ook in het kader van overdracht op andere doelgroepen, bijvoorbeeld ervaren plateelschilders en jonge kunstenaars.
• Naamsbekendheid vergroten in Gouda! Aandacht geven aan mijn passie: het ambacht plateelschilderen. Het enthousiasme en de liefde voor het vak trekken nieuwe klanten, cursisten en bezoekers.
• Cursusaanbod divers houden. Van een basis- tot een gevorderdencursus, van zaterdagochtendworkshops tot workshops op locatie, van een cursus schrijven met penseel tot een zomerweek Delfts blauw schilderen in Gouda inclusief (hotel)overnachting. 
• Facebook actueel houden, nieuwe website activeren en de digitale nieuwsbrief continueren.
• Verder ontwikkelen van een nieuwe (oriëntatie)cursus,het starten van een eigen plateel-atelier.
• Externe cursussen geven bij bijv. SBB Gouda, de Zomerweek en Griekenland aan Zee.

2012-2015

• Een gilde/kennisgroep vormen.
• Nieuwe cursussen voor jongeren ontwikkelen, waarbij de techniek van de oude traditie als basis ook aan bod komt.
• Contact opnemen met de in leven zijnde plateelschilders voor kennisoverdracht en documentatie.
• Kunstenaars interesseren voor het ambacht en met hen samenwerken. Draagt tevens bij tot eigen creativiteit en groei.
• Nieuwe website
• Persberichten schrijven en daarmee naar buiten treden
• Een oude traditie in een modern jasje steken: het gelegenheidsbord. Een aandenken ter gelegenheid van een geboorte, huwelijk, afscheid enz. Dit nieuwe aanbod promoten door een folder, de bekendheid op te zoeken via filmpjes en via sociale mediakanalen. 
• Een instructieboek schrijven, waarbij eerst richten op het voorwerk: komende tijd aandacht voor het archiveren van het reeds opgebouwde cursusmateriaal etc.
• Structurele samenwerking Museum Gouda zoeken.